T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 5. Ünite Cumhuriyete Yönelik Tehditler (konu özeti)
Ataman Bey paylaştı. MUSTAFA KEMAL'E SUİKAST GİRİŞİMİ
Şeyh Sait ayaklanmasının bastırılması ve Terakkiperver Cumhuriyet fırkasının kapatılmasından sonra Cumhuriyete karşı olanlar Mustafa Kemal'e bir suikast düzenlemeye karar verdiler. Suikast planını Mustafa Kemal Paşanın İzmir'e geleceği gün gerçekleştireceklerdi. Bu plan Mustafa Kemal'in İzmir'e yapacağı gezinin bir gün gecikmesi üzerine suikastçıları kaçıracak kayıkçının itirafı ile ortaya çıktı. Suikastçılar silahlarıyla birlikte yakalandılar ve istiklal mahkemesinde gerekli cezaya çarptırıldılar.
Mustafa Kemal suikast girişimi sonrasında: "Benim naçiz vücudum elbet bir gün toprak olacak, fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır." demiştir.
CUMHURİYETE YÖNELİK TEHDİTLER
ŞEYH SAİD İSYANI
Sebepleri:
* İngiltere'nin, o sıralarda görüşülen Musul meselesini kendi çıkarları doğrultusunda çözebilmek için bölge halkını kışkırtması ve ayaklanmaları desteklemesi
* Hilafet ve saltanat yanlılarının Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'ndan cesaret alması
* Hilafet ve saltanat yanlılarının eski rejimi geri getirmek istemesi
Alınan Önlemler:
* Bölgesel seferberlik ilan edildi (Doğu ve Güneydoğu'da).
* Takrir-i Sükûn (Huzuru Sağlama) Yasası çıkarıldı (4 Mart 1925). Bu kanun 1929 yılına kadar yürürlükte kaldı.
* İstiklal Mahkemeleri kuruldu, suçlular cezalandırıldı.
Sonuçları:
* Ayaklanma bastırıldı, ancak Türk ordusu yıprandı.
* Ayaklanmada rolü olduğu gerekçesiyle Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatıldı
* Ayaklanma nedeniyle Musul sorunuyla yeterince ilgilenilememiş ve Irak İngiltere'ye verilmiş (1926-Ankara Ant.)
* Türkiye'de çok partili hayata geçiş için yapılan ilk deneme başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
* Şeyh Sait İsyanı, Türkiye'de çok partili hayata geçiş için ortamın uygun olmadığını ve henüz demokrasinin tam anlamıyla uygulanamadığını göstermiştir. Şeyh Sait ayaklanması cumhuriyete ve inkıl¢plara karşı yapılmış ilk büyük isyandır.
KUBİLAY (MENEMEN) OLAYI
Serbest Cumhuriyet Fırkasının kurulmasından cesaret alan bazı rejim düşmanları inkılaplara karşı tepki göstermeye başladı. Derviş Mehmet adında bir kişi Menemen'de ayaklandı. Halkı etrafına topladı. Bu ayaklanmayı askerleriyle bastırmaya çalışan Asteğmen Kubilay isyancılar tarafından öldürüldü, ilçede sıkıyönetim uygulanarak isyancılar yakalandı ve gerekli cezaya çarptırıldılar.
Sonuçları
Bu olayla çok partili hayata geçişin Türkiye'de henüz gerçekleştirilemeyeceği anlaşıldı. (Ancak 1946 yılında çok partili hayata geçilebildi.)
Ataman Bey 2022-04-06 12:17:33 anında paylaştı.