6. Sınıf Sosyal Bilgiler 2. Ünite İslamiyet ve Türkler (konu özeti)

İSLAMİYET ve TÜRKLER

İslamiyet Öncesi Türklerde Genel Dini İnanış

Türkler İslamiyet inancına geçmeden önce Budizm, Şamanizm, Zerdüştlük, Manihaizm, Hristiyanlık ve Gök Tanrı gibi din ve inançları kabul etmişlerdir. Bunlar içinde en yaygın olanı Gök Tanrı inancıdır.


Türklerin İslamiyet'e Geçişi

Türklerle Müslümanlar arasındaki ilk komşuluk ilişkileri Dört Halife döneminde başlamıştır. Emeviler döneminde uygulanan Arap milliyetçiliği politikası ise Türk-Müslüman ilişkilerini olumsuz etkilemiştir. Abbasilerle birlikte Türk Müslüman ilişkileri iyileşmeye ve İslam dini de Türkler arasında yayılmaya başlamıştır. Abbasiler ile Türkler, 751 yılı Talas Savaşı'nda Çinlilere karşı birlikte savaşmışlardır.

Talas Savaşı (751)
Sebebi:
Çinlilerin ve Abbasilerin Orta Asya’˜ya egemen olmak istemeleridir
Sonuçları:
* Bu savaşta Türkler Çinlilere karşı Abbasileri desteklemiş ve Çinlilerin yenilmesinde etkili olmuştur.
* Orta Asya’˜da Çin egemenliği sona erdi, Türk-Arap mücadelesi sona erdi.
* Türklerin İslam dinini benimsemeleri hızlandı.
* Müslümanlar Çinlilerden k¢ğıt ve matbaayı öğrendiler.
* Türk-İslam Tarihi başladı.


Türklerin İslamiyet'i Kabul Etme Nedenleri
* İslam dini ile Gök Tanrı dini arasındaki benzerlikler
* İslamiyet’˜te ve Türklerde Ahiret inancının olması
* Türklerdeki Cihan H¢kimiyeti düşüncesi ile İslamiyet’˜teki Cihad anlayışının benzemesi
* İslamiyet’˜teki ahlak anlayışı ile Türklerin anlayışının benzemesi
* Abbasilerin hoşgörülü tutumu


İslamiyet'in Kabulü ile Meydana Gelen Değişiklikler
* Yerleşik hayat gelişti.(Köy ve şehirler oluştu.)
* Edebiyat, eğitim, sosyal-kültürel yaşamda İslami etkiler oluştu.(Türk-İslam kültürü)
* Türk sanatında İslami motifler oluştu.
* İslam'ın koruyuculuğu ve yayılması görevini üstlendiler.


İlk Türk İslam Devletleri
Karahanlılar(840-1212)
* Karluk, Yağma ve Çiğil Türklerinden oluşuyorlardı
* Bilge Kül Kadir Han tarafından Balasagun'da kuruldu
* İlk Müslüman Türk Devletidir.
* Türkçe'yi resmi dil ilan etmişlerdir
* Türk İslam sentezi oluşturmuştur
* Yusuf Has Hacib tarafından yazılan Kutadgu Bilig (Mutluluk veren bilgi) adlı eserde dönemin hükümdarına öğütler vermektedir
* Kaşgarlı Mahmut ise Araplara Türkçe'yi öğretmek ve Türkçe'nin de Arapça kadar zengin bir dil olduğunu göstermek amacıyla ilk Türkçe sözlük olan Divan-ü Lügati't Türk adlı eseri yazdı.
* 1212'de Harzemşahlar tarafından yıkılmıştır.


Gazneliler(963-1187)
* Gazne Devleti, Afganistan'ın Gazne şehrinde kurulmuştur.
* Kurucusu Alp Tekin'dir.
* Gazneliler en parlak dönemini Sultan Mahmut döneminde yaşamıştır. Sultan Mahmut, İslamiyet'i yaymak için Hindistan'a 17 sefer düzenlemiştir. Bu seferler sonucunda Abbasi halifesi İslamiyet’˜e yaptığı katkılardan dolay Gazneli Mahmud'a Sultan unvanını vermiştir.(Türklerde Sultan unvanını kullanan ilk hükümdar)
* Sultan Mahmud sarayında önemli bilim insanlarını ağırlamış özellikle Biruni'yi sarayının en değerli hazinesi olarak görmüştür
* Sultan Mahmut'tan sonra yerine Sultan Mesut geçmiştir
* Sultan Mesut, Selçuklularla Dandanakan Savaşı'nı yapmış ve devlet yıkılma sürecine girmiştir.
* 1187'de Gurlular tarafından yıkılmıştır.


Büyük Selçuklu Devleti(1040-1157)

* Selçuklular Oğuzların Kınık boyundandır. ( Osmanlılar Kayı boyundandı )
* Tuğrul ve Çağrı beyleri tarafından kurulan devlet, adını dedeleri Selçuk Bey'den almıştır.
* Selçuklular’˜la Gazneliler arasında 1040 Dandanakan Savaşı sonucunda Selçuklular Gaznelileri yendi ve Büyük Selçuklu Devleti kuruldu.
* Tuğrul ve Çağrı Bey kardeşler ülkenin başına geçtikten sonra Anadolu’˜ya akınlar düzenlediler.
* 1048 yılında Bizansla ilk savaş olan Pasinler Savaşı yapıldı ve bu savaşı Selçuklular kazandı.
* Sultan Alparslan döneminde 1071 yılında Bizansla yapılan Malazgirt Savaşı'nın kazanılması sonucu Anadolu'nun kapıları Türklere açıldı ve Türkiye Tarihi başladı.
* En parlak dönemi Sultan Melikşah dönemidir. Dönemin en önemli devlet adamı Vezir Niazmülmülk'tür
* Nizamülmülk iyi bir devlet yöneticinsin nasıl olması gerektiğini anlatan Siyasetname adlı bir eser yazmıştır
* Ayrıca dönemin en önemli medresesi olan Nizamiye Medreseleri de Nizamülmülk'ün çalışmaları sonucunda açılmıştır.
* 1141 yılında Karahitaylarla yapılan Katvan Savaşı sonucunda yıkılış sürecine giren Selçuklular 1157 yılında yıkılmıştır.

Ataman Bey 2021-10-27 11:20:19 anında paylaştı.