6. Sınıf Sosyal Bilgiler 2. Ünite İslamiyetin Doğuşu ve Yayılışı (konu özeti)

İSLAMİYET'İN DOĞUŞU ve YAYILIŞI

İslamiyet Öncesi Arap Yarımadası

* Siyasi bir birlik yoktu kabileler halinde yaşarlardı
* Kabileler arasında kan davaları vardı ve savaşlar yaşanırdı
* Dini inanış olarak putlara taparlar kız çocuklarını diri diri toprağa gömerlerdi.
* İnsanlar arasında eşitlik yoktu. Kölecilik yaygındı.
* İslamiyet öncesi yaşanan bu döneme Cahiliye Devri denilmiştir.


Hz. Muhammed (s.a.v) Dönemi

* Peygamberimiz 571 yılında Mekke'de doğdu.
* Babası Abdullah, annesi Amine'dir.
* Babası Abdullah o doğmadan önce, annesi Amine ise küçük yaşta ölünce önce dedesi Abdülmuttalip sonra da amcası Ebu Talip’˜in korumasında büyüdü.
* 25 yaşında Hz. Hatice ile evlendi.
* Kişilik özelliklerinden dolayı kendisine Muhammed'ül Emin ( el-emin /Güvenilir Muhammed) dendi.
* İlk vahiy 610 yılında Hira Mağarası'nda geldi.( İlk inananlar Hz. Hatice, Hz. Ali, Hz. Ebubekir, Hz.Zeyd )
* İslamiyet'in yayılmasını önlemek isteyen Mekkelilerin baskıları üzerine 622 yılında Mekke'den Medine'ye Hicret (göç) yaşandı

Hicret

622 yılında Mekkeli Müslümanlar artan baskıdan kurtulmak ve İslamiyet'i yaymak amacıyla Mekke'den Medine'ye göç ettiler. Hicret Arapça göç anlamına gelmektedir. Mekke’˜den Medine’˜ye göçenlere "Muhacir" (göçmen), Medinelilere de Ensar (Yardımcı) adı verilir.

Sonuçları:
* İslamiyet'i yaymak için uygun bir ortam bulunmuştur.
* Medine'de İslam Devleti kurulmuştur.
* Medine’˜de bulunan Yahudiler’˜le vatandaşlık antlaşması imzalanmıştır.
* Muhacir ile Ensar kardeş ilan edilmiştir.

Hz. Muhammed (s.a.v) Döneminin Savaşları
Bedir Savaşı (624)
Sebebi:
* Mekkelilerin İslamiyet'i ortadan kaldırmak istemesi
* Müslümanların Mekke'de kalan malları için Mekke kervanlarının mallarına el koymaları
Sonuçları:
* Müslümanlar yendi.
* Müslümanların kendilerine güveni arttı.
* Mekkeli esirler 10 Müslüman çocuğa okuma-yazma öğretme şartıyla serbest bırakıldılar. (Eğitime verilen önemi gösterir.)

Uhud Savaşı(625)
Sebebi:
* Mekkeliler’˜in daha fazla kuvvetlenmeden Müslümanlar’˜ı yok etmek ve Bedir Savaşı’˜nın intikamını almak istemeleri.
Sonuçları:
* Tepelere yerleştirilen okçuların Hz. Muhammed'in emrinin aksine tepeleri bırakmaları üzerine savaş kaybedildi (Hz. Muhammed'e itaatin önemi anlaşıldı)
Hendek Savaşı(627)
Sebebi:
* İslamiyet'i yok etmek isteyen Mekkelilerin saldırısı.
Sonuçları:
* Selman-ı Farisi adındaki İranlı bir Müslüman’˜ın teklifi üzerine Medine şehrinin surlarla kaplı olmayan açık yönü hendekle çevrildi
* Şehrin etrafının hendeklerle çevrili oluşu sebebi ile Mekkeliler geri çekildiler.
* Mekkeli müşriklerin son saldırı savaşıdır.
Hudeybiye Antlaşması (628)
* Müslümanların Kabe'yi ziyaret etmek istemeleri üzerine yapılan görüşmeler sonunda imzalandı.
Önemi: Mekkeliler Müslümanların siyasi varlığını (bir devlet olduklarını) kabul ettiler.

Mekke'nin Fethi (630)
Sebebi:
* Mekkelilerin Hudeybiye Antlaşması'na uymamaları
Sonuçları
* Mekke ele geçirildi.
* Mekkelilerin büyük kısmı Müslüman oldu.
* İslam'ın yayılışı hızlandı.
* İslam Arabistan'daki en büyük dini ve siyasi güç oldu.
Veda Haccı ve Peygamberimizin Vefatı (632)
* Hz. Muhammed(s.av)'in son haccıdır.
* Son haccında insanlara evrensel mesajlar ileten Veda Hutbesi'ni söylemiştir.
* Özellikle insan hakları konusunda önemli tavsiyelerde bulunmuştur.
* Aynı yıl 8 Haziran 632' de vefat etmiştir.

Dört Halife Dönemi (632’“661)
Hz. Muhammed (s.a.v)`in vefatından sonra ki döneme Dört Halife Devri denir. Bu dönemde halifeler seçimle
başa geldikleri için bu döneme Cumhuriyet Dönemi denir.
İlk Halifeler: Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali
Hz. Ebubekir (632-634)
* Yalancı peygamberler, dinden çıkmak isteyenler ve zek¢t vermek istemeyenlerle uğraşıp otoriteyi sağladı.
* Kur'an-ı Kerim'i kitap haline getirdi.
* Irak alındı.
* Bizans ile Yermük Savaşı yapıldı, kazanıldı. (Suriye'nin fethine zemin hazırlandı.)
Hz. Ömer (634-644)
* Bizans'tan Suriye, Filistin, Mısır alındı.
* Sasaniler'den Irak, İran'ın büyük bölümü alındı.
* Kudüs fethedildi.
* Ordu, yönetim, adalet, maliye alanlarında düzenlemeler yapılarak yönetim kolaylığı sağlanmaya çalışıldı.
* Hicri Takvim hazırlanıp kullanılmaya başlandı.
* İran'ın fethi ile Türklerle komşu olundu.
Hz. Osman (644-656)
* Libya, Tunus fethedildi.
* İlk İslam donanması kuruldu, Kıbrıs fethedildi.
* Kur'an-ı Kerim çoğaltılıp dağıtıldı.
* Önemli görevlere kendi Emevi soyundan kişiler getirildiği için iç karışıklıklar çıktı.
* Müslümanlarla Türkler arasında ilk mücadeleler başladı.
Hz. Ali (656-661)
* Döneminde çok fazla görüş ayrılıkları oldu. Müslümanlar taraflara ayrıldı.
* Fetih hareketleri durdu.

Emeviler Dönemi (661-750)
* Yönetimde saltanat sistemine geçtiler. (Babadan oğula)
* İspanya, Horasan, Maveraünnehir, Kuzey Afrika'nın batısı alındı.
* Türklerin yoğun yaşadığı Buhara ve Semerkand'a İpek Yolu zenginlikleri nedeniyle akınlar yapıldı. (Fetihleri ticari çıkarlara göre yürüttüklerini gösterir.)
* Emevi ırkını üstün gördükleri için İslamiyet'in yayılışının yavaşlamasına sebep oldular ve bu sebeple 750 de Ebul Abbas tarafından yıkıldılar.
* Yönetime gelen Abbasi h¢kimiyetini kabul etmeyenler İspanya'da Endülüs Emevi Devleti'ni kurup kültürel çalışmalar, mimari eserler, kütüphaneler ve medreseler yaptılar. (İslam kültürünü Avrupa'da tanıttılar)
Abbasiler Dönemi (750-1258)
* Emeviler'den bıkan halkın desteği ile yönetime geldiler.
* Daha hoşgörülü bir yönetim yürüttüler.(Türk- Arap mücadelesi azaldı, ilişkiler düzeldi.)
* Kültürel faaliyetlere önem verdiler.
* Özellikle Harun Reşit ve Memun döneminde Bağdat bilim ve kültür merkezi oldu. Tercümeler yapıldı.
* Dar'ül Hikme adlı okulda her dinden insan eğitim aldı.
* Çinlilerle yapılan Talas Savaşı (751) sırasında Türklerin Abbasi tarafında yer alması sonucu Çin'i yendiler.
* Arap ordularında yer alan Türkler adına savaşçılık özelliklerinden yararlanıp Bağdat'ın kuzeyinde Samarra ile Anadolu sınırlarında tampon bölge oluşturmaları için Avasım adı verilen sınır kentleri kurarak buraya Türkleri yerleştirdiler.
* 1258 Moğol istilası ile yıkıldılar.

Ataman Bey 2021-10-20 09:47:32 anında paylaştı.