T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 4. Ünite Ekonomi ve Sağlık Alanında İnkılaplar (konu özeti)
Ataman Bey paylaştı. EKONOMİ ALANINDA YAŞANAN GELİŞMELER
İZMİR (TÜRKİYE) İKTİSAT KONGRESİ (17 Şubat 1923)
Ülke ekonomisinin durumu Kurtuluş savaşında iyice bozulmuştu. Elde edilen askeri ve siyasi başarının bir benzeri ekonomik alanda da sağlanması şarttı. Yeni Türk Devleti'nin ekonomiyi güçlendirmek, ekonomide izleyeceği yolu araştırmak, kalkınma hedeflerini belirlemek ve milli ekonominin kurulmasıyla ilgili esasları belirlemek amacıyla 17 Şubat 1923'de İzmir İktisat Kongresi toplandı. Bu kongreye çiftçi, tüccar, esnaf, sanayici ve işçi kesimlerinden toplam 1135 temsilci katıldı. Burada Misak-ı iktisadi (ekonomik ant) kabul edildi.
Kongrede alınan kararlar:
* Hammaddesi yurt içinde yetişen veya yetiştirilebilen sanayi dallarının kurulmalı, yabancı tekellerden kaçınılmalıdır.
* Sanayi özendirilmeli ve ulusal bankalar kurulmalıdır.
* Küçük işletmelerden büyük işletme ve fabrikalara geçilmelidir.
* Özel teşebbüse (çiftçilere) kredi sağlayan bir devlet bankası kurulmalıdır (devlet özel girişimciyi destekleyecek).
* Devlet ekonomik görevleri üstlenmelidir (Devletçilik ilkesi benimsenmiştir)
* Sanayinin her alanda geliştirilmelidir
* Milli sanayi kurulmalı ve ihracat teşvik edilmelidir.
* Yerli malı ve yerli sanayi teşvik edilmelidir.
TARIM ALANINDAKİ GELİŞMELER
Tarım milli ekonominin temeli kabul ediliyordu. Bu alanda gelişme sağlamak için köylünün durumunu iyileştirmek gerekiyordu. Bu amaçla yeni kurulan devlet şu tedbirleri aldı.
* Aşar vergisi kaldırılarak köylünün ekonomik bakımdan rahatlaması sağlandı (1925).
* 1923 yılında çiftçilere yardımcı olmak ve tarımı desteklemek için çiftçilere kredi imk¢nı sağlandı.
* Üretimi artırmak amacıyla tohum ıslah çalışmaları yapıldı.
* Tohum ıslah istasyonları kurularak örnek çiftlikler açıldı (köylünün iyi tohum ihtiyacı karşılanmaya çalışıldı).
* Tarım Kredi Kooperatifleri kuruldu.
* Köylüye toprak mülkiyeti hakkı tanındı.
SANAYİ, MADEN ve TİCARET ve DENİZCİLİK ALANINDAKİ GELİŞMELER
Sanayi ve diğer üretim alanlarında dışa bağımlılığı azaltmak için çeşitli alanlarda kurum ve kuruluşlar açıldı. Bu alanda yaşanana başlıca gelişmeler şunlardır
* 1925 yılında ’˜Sanayi ve Maadin Bankası' kuruldu
* 1927 yılında ’˜Teşvik-i sanayi Kanunu' çıkarıldı
* 1933 I. Beş Yıllık Kalkınma Planı hazırlandı.
* Sümerbank kuruldu. 1939 Karabük Demir Çelik Fabrikası kuruldu.
* Yer altı zenginliklerini ortaya çıkarmak amacıyla Maden Tetkik Arama (MTA) kuruldu (1935).
* Çıkarılan madenlerin işletilmesi için Etibank kuruldu.
* Dış bağımlılıktan kurtulmak için üç siyah (kömür, demir, akaryakıt) ve üç beyaz (un, şeker, pamuk) üretimine geçildi.
* 24 Temmuz 1923 tarihinde Kapitülasyonlar kaldırıldı.
* 1924 tarihinde İş Bankası kuruldu
* Kabotaj Kanunu çıkarıldı (1 Temmuz 1926-Türk sularında ticaret hakkının Türklere geçmesi)
SAĞLIK ALANINDA YAŞANAN GELİŞMELER
Milli Mücadelen çıkan halkın sağlık sorunlarını çözmek için 1892'de kurulmuş aşı evleri kaldırılarak Hıfzıssıhha enstitüsü kuruldu. İlk Hıfzıssıhha enstitüsüne Sağlık Bakanı Refik Saydam'ın adı verildi. O dönemde nüfusu fazla olan şehirlerde Numune Hastaneleri açıldı. Verem o önemde yaygın bir hastalıktı. Bu amaçla: 1923'te İzmir Veremle Mücadele Cemiyeti; 15 ağustos 1924'te İstanbul'da Sanatoryum; 1925'te Veremle mücadele için ilk Dispanser; 1927'de İstanbul Veremle Mücadele Cemiyeti; 1930'da "Umumi Hıfzıssıhha Kanunu" çıkarıldı. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ile veremlilerin ihbar edilmesi ve önlem alınması ile ilgili kanundur. Behçet hastalığını ilk kez 1937 yılında Hulusi Behçet tanımladığı için hatalık onun adıyla anılır. Kurulan diğer kurumlar: Kızılay, Yeşilay, Verem Savaş Dernekleri, Çocuk Esirgeme Kurumu gibi sosyal kuruluşlar kuruldu.
Ataman Bey 2022-03-02 12:16:34 anında paylaştı.