T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 3. Ünite Sakarya'dan Büyük Taarruza (konu özeti)

DİRENİŞTEN DİRİLİŞE: SAKARYA'DAN BÜYÜK TAARRUZ'A

SAKARYA SAVAŞI (23 AĞUSTOS 1921)

Mustafa Kemal'in başkomutan olarak yönettiği ve kazandığı ilk savaştır. Mustafa Kemal Tekalifi Milliye Emirleri (Milli Yükümlülük Emirleri) ile orduyu savaşa hazır hale getirmiştir. Bu savaşta Mustafa Kemal orduya yeni bir plan uygulattı. Buna göre; "Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır." 22 gün süren savaşın sonucunda Yunan ordusu yenilgiye uğratıldı.

Sonuçları:
* Türk ordusuna duyulan güven arttı.
* Mustafa Kemal'e başarılarından dolayı Gazilik unvanıyla Mareşallik rütbesi verildi
* Yunan ordusunun taarruz gücü kırıldı. Bu savaştan sonra Yunan ordusu savunma hazırlıkları yapmaya başladı.
* Türk ordusu savunma durumundan, saldın durumuna geçti.
* İtalya Anadolu'dan tamamen çekildi.
* Fransa, TBMM ile Ankara Antlaşması'nı imzalayarak Anadolu'dan çekildi.
* İngiltere, Sevr Antlaşması'nı yumuşatarak ateşkes önerisinde bulundu (Bu öneri bağımsızlığa aykırı olduğu gerekçesiyle TBMM tarafından reddedilmiştir).


Kars Antlaşması (13 Ekim 1921)

Sovyet Rusya'ya bağlı olan Kafkas Cumhuriyetleri (Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan) ile TBMM arasında imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan Türkiye'yi tanıdı.Doğu sınırımız kesin şeklini aldı.


Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921)

Güneydeki halkın direnişi, TBMM'nin İnönü ve Sakarya Zaferlerini kazanması Fransa'nın Ankara Antlaşması'nı imzalayıp Anadolu'dan çekilmesine neden olmuştur.
Bu antlaşma ile;
* Hatay, Türkiye sınırları dışında kalmak şartıyla güney sınırı (Suriye sınırı) çizildi.
* Güney Cephesi kapandı.
* Fransa TBMM'yi resmen tanıyan ilk itilaf Devleti oldu

BÜYÜK TAARUZ ve BAŞKOMUTANLIK MEYDAN SAVAŞI (26 AĞUSTOS- 18 EYLÜL 1922)

Nedeni:
Türk ordusunun Yunanları Anadolu'dan tamamen çıkararak ülkeyi işgalden kurtarmak ve kesin sonuca ulaşmak istemesidir.

Yapılan Hazırlıklar:
* Mustafa Kemal'in başkomutanlık yetkisi sürekli hale getirildi.
* Doğu ve Güney Cephesindeki askeri birlikler batı cephesine kaydırıldı.
* Özellikle Sovyet Rusya'dan silah ve malzeme alındı.
* Ordunun taarruz eğitimine ağırlık verildi.

Gelişimi:
Sakarya Zaferi'nden sonra On bir buçuk ay süren hazırlıkların sonunda 26 Ağustos 1922'de Büyük Taarruz başladı. Aslıhanlar bölgesinde sıkıştırılan Yunan ordusu 30 Ağustos'ta Başkomutanlık Meydan Muharebesi ile kesin yenilgiye uğratıldı. Mustafa Kemal Paşa "Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri" sözüyle birlikte kaçan Yunan ordusu takip edilerek 2 Eylül'de Uşak, 9 Eylül'de İzmir, 11 Eylül'de Bursa ve 18 Eylül'de tüm Batı Anadolu düşman işgalinden kurtarıldı.

Sonuçları:
* Kurtuluş Savaşı başarıya ulaştı.
* Kurtuluş Savaşı'nın sıcak savaş dönemi bitti, diplomatik mücadele dönemi başladı.
* Yunanlıların çekilmesi üzerine Türk ordusuyla İngiliz kuvvetleri karşı karşıya geldiler.
* İtilaf devletleri ateşkes teklifinde bulundular.

MUDANYA ATEŞKES ANTLAŞMASI (11 EKİM 1922)

TBMM, İngiltere, Fransa ve İtalya'nın temsilcilerinin katılımıyla imzalanmıştır (Yunanistan konferansa katılmamış, Yunanistan'ı İngiltere temsil etmiştir.).

Maddeleri:
* 14-15 Ekim gecesinden başlayarak silahlı çatışmalar duracaktır.
* Yunanlar 15 gün içinde Doğu Trakya'yı boşaltacaklardır. Buraya itilaf Devletleri birlikleri yerleşecek ve 1 ay sonra da buraları TBMM kuvvetlerine teslim edeceklerdir (Doğu Trakya'nın doğrudan TBMM'ye verilmemesinin nedeni Türk-Yunan kuvvetleri arasında bir çatışma çıkabileceği endişesidir. Edirne,
Kırklareli, Tekirdağ, İstanbul savaş yapmadan oldu).
* Barış imzalanana kadar Türk ordusu Doğu Trakya'ya asker geçirmeyecek, ancak 8000 kişilik bir jandarma kuvveti bulundurulabilecektir.
* Boğazlar ve İstanbul, TBMM yönetimine bırakılacak, ancak barış imzalanıncaya kadar itilaf kuvvetleri İstanbul'da kalacaktır.

Önemi:
’¢ İtilaf Devletleri TBMM'yi resmen tanıdı.
’¢ Mondros Ateşkes Antlaşması geçerliliğini yitirdi ve bu ateşkes, Lozan Barış Antlaşması'na zemin hazırladı.
’¢ Doğu Trakya savaş yapılmadan diplomatik yollarla kurtarıldı.
’¢ İstanbul Hükümeti hukuken yok sayıldı

Ataman Bey 2021-12-15 09:25:52 anında paylaştı.