T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 3. Ünite Lozan Antlaşması (konu özeti)

TÜRKİYE'NİN TAPU SENEDİ: LOZAN ANTLAŞMASI LOZAN ANTLAŞMASI (24 TEMMUZ 1923)

I. Lozan Görüşmeleri: 20 Kasım 1922- 4 Şubat 1923

II. Lozan Görüşmeleri: 23 Nisan 1923 - 24 Temmuz 1923

Katılan Devletler İngiltere - İtalya - Yunanistan ’“ Fransa-Japonya - Romanya - Yugoslavya Boğazlarla ilgili Görüşmelere Katılanlar; Sovyet Rusya-Bulgaristan Gözlemci Devlet: ABD

Konferansa Gönderilecek Temsilci Sorunu:
TBMM'yi Lozan Konferansı'nda hükümet başkanı Rauf (Orbay) Bey temsil etmek istiyordu. Amacı Mondros Ateşkesi'ni imzalamakla edindiği kötü izlenimi silmekti. Mustafa Kemal Paşa Mudanya'da başarılı bir ateşkes imzalamış olan İsmet Paşa'yı tercih etti. TBMM tarafından İsmet Paşa'nın temsilci olması kararlaştırıldı.

Konferansta Görüşülecek Konular:
Türk heyeti, konferansta sadece Kurtuluş Savaşı'yla ilgili konuları değil yüzlerce yıllık sorunları görüşecekti. Türk heyeti iki konuda kesinlikle taviz vermeyecekti, bunlar; Ermeni meselesi Kapitülasyonların kaldırılması Konferansta görüşülecek diğer konularla ilgili olarak ise pazarlık yapılacaktı.

Lozan Görüşmelerinin Başlaması ve Kesilmesi:
20 Kasım 1922'de başlayan Lozan görüşmeleri bir süre sonra tıkandı. İtilaf devletleri Türk heyetinden birçok konuda taviz istediler. En çok anlaşmazlık çıkan konular şunlardı, Kapitülasyonlar, Dış borçlar, Musul sorunu, Boğazlar sorunu. Bu gelişmeler üzerine Lozan görüşmeleri 4 Şubat 1923'te kesildi. Lozan görüşmelerinin kesildiği dönemde Türkiye'de iki önemli olay meydana geldi. İzmir I. İktisat Kongresi (17 Şubat 1923) I. TBMM'nin feshedilmesi (1 Nisan 1923)

Lozan Görüşmelerinin Yeniden Başlaması ve Barış Antlaşmasının İmzalanması

Lozan konferansının dağılması üzerine TBMM, boğazlar ve çevresini ele geçirmek için hazırlık yapmaya başladı. İngilizlerle savaş tehlikesi ortaya çıktı. İngiltere'de ise kamuoyu yeni bir savaşa karşı idi. Ayrıca İngiliz sömürgeleri çıkacak bir savaşta yardım göndermeyeceklerini, diğer Avrupa devletleri ise tarafsız kalacaklarını açıkladılar. Her iki tarafında savaşı göze alamaması üzerine konferans yeniden toplandı. 24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşması imzalandı.

Antlaşmanın Maddeleri

* Sınırlar:
Doğu Sınırı:
Görüşülmedi, Kars antlaşması geçerli oldu.
Irak Sınırı:
Musul konusunda anlaşmazlık çıkması üzerine Türkiye ile İngiltere arasında ikili görüşmelere bırakıldı.
Suriye Sınırı:
20 Ekim 1921'de imzalanan Ankara Antlaşmasına göre belirlendi.
Batı Sınırı:
Meriç nehri sınır oldu.
Ege Adaları:
Bozcaada ve Gökçeada Türkiye'ye, On iki Ada İtalya'ya, diğer bütün Ege adaları silahsızlandırılması şartıyla Yunanistan'a verildi. II. Dünya savaşından sonra imzalanan Paris Antlaşması ile 12 Ada Yunanistan'a verildi.

* Boğazlar:
Boğazların yönetimi başkanlığını bir Türk'ün yapacağı uluslararası komisyona bırakılacak Boğazların her iki yakasında yirmişer km'lik alan silahsızlandırılacak. Ticaret gemileri serbestçe boğazlardan geçebilecek. Savaş gemilerine tonaj sınırlaması getirilecek. Savaş ihtimali olduğunda Türkiye boğazları silahlandırabilecek

* İstanbul'un Durumu:
İstanbul'un Lozan Antlaşması'nın TBMM'de onaylanmasından sonra bir buçuk ay içerisinde İtilaf devletlerince boşaltılması kararlaştırıldı.

* Kapitülasyonlar:
Kapitülasyonların bütün sonuçlarıyla birlikte kaldırılması kabul edildi.

* Dış Borçlar:
En çok Fransa ile aramızda bu konuda sorun çıktı. Düyun-u Umumiye İdaresi kaldırıldı. Osmanlı borçları Osmanlı Devleti'nden ayrılan devletler arasında paylaştırıldı. Borçların önemli bir kısmını Türkiye ödeyecekti. Borçlar Türk lirası ya da Fransız frangı ile ve taksitler halinde ödenecekti.

* Patrikhane:
Yabancı kiliselerle ilişki kurmaması şartıyla patrikhane İstanbul'da kalacak ve Seçilen patriği Türk hükümeti onaylayacak

* Yabancı Okullar:
Türkiye'de bulunan bütün yabancı okullar Türk Milli Eğitim sistemine bağlı olacak. Bu okullar Türk müfettişlerince denetlenecek.

* Savaş Tazminatı:
Yunanistan'dan savaş tazminatı olarak sadece Edirne'nin Karaağaç istasyonu alındı.

* Azınlıklar:
Türkiye'de bulunan bütün azınlıklar Türk vatandaşı sayıldı. Böylece Avrupalı devletlerin içişlerimize karışmaları önlendi. Batı Trakya Türkleri ile İstanbul Rumları hariç Yunanistan'daki Türkler ve Türkiye'deki Rumların yer değiştirmesi kararlaştırıldı.

Lozan Antlaşmasının Önemi
* Türkiye'nin bağımsızlığı tanındı.
* Lozan Antlaşması uzun süre geçerli olması açısından diğer antlaşmalara örnek oldu.
* Uzun yıllar süren kapitülasyonlar, dış borçlar, azınlıklar gibi sorunlar çözümlendi.
* Irak sınırı hariç diğer sınırlarımız belirlendi.
* Türk bağımsızlık savaşı diğer esir milletlere örnek oldu.

Antlaşma Çözülemeyen Konular:
Musul Sorunu, Hatay Sorunu, Boğazlar Sorunu, Dış borçların ödenme şekli, Nüfus mübadelesi, Yabancı okullar

Ataman Bey 2021-12-15 09:55:48 anında paylaştı.