T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 3. Ünite Doğu ve Güney Cephesi (konu özeti)

DOĞU VE GÜNEY CEPHESİ

DOĞU CEPHESİ
1.Dünya Savaşı sırasında Ermeniler katliam yaptıkları için Tehcir Kanunu (zorunlu göç) ile güvenli yer olan güneye savaş bitene kadar sevk edilmişlerdir. Savaş bittikten sonra İtilaf Devletleri'nin de desteğini alan Ermeniler, Anadolu'da katliamlara başlamış ve Sevr Antlaşması'nda vaat edilen toprakları almak amacıyla girişimlerde bulunmuştur. Bunun üzerine BMM'nin onayı ile Kazım Karabekir komutasındaki 15.Kolordu Ermenilerle savaşıp yenilgiye uğratmış, Ermenilerle 3 Aralık 1920'de Gümrü Antlaşması imzalanmıştır.

Maddeleri:
* Kars, Sarıkamış, Iğdır ve Kağızman Türklerde kalacak.
* Doğu sınırı Aras nehri olacak.
* Ermeniler Misak-ı Milliyi kabul edecek.
* Sevr Antlaşması'nı tanımayacak.
* Ermeniler, Türklere karşı hiçbir düşmanca girişimde bulunmayacak.
* Türklerle savaşmamış Ermeniler geri dönebilecek.
* Ermeniler, silah, top gibi savaş aletleri verecek.

Önemi
* TBMM'nin uluslar arası alanda kazandığı ilk askeri ve siyasi zaferdir.
* Misak-ı Milli'yi ve TBMM'yi tanıyan ilk devlet Ermenilerdir.
* Sevr Antlaşmasını ilk tanınmamıştır ve uygulanamayacağı ilk defa belli olmuştur.
* Doğu Cephesi kapanmış, buradaki birlikler Batı Cephesine kaydırılmıştır.

GÜNEY CEPHESİ

Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra işgal edilen ilk Türk toprağı Musul olmuştur(İngilizler tarafından) Daha sonra İngilizler Adana, Urfa, Antep ve Maraş bölgelerine önce girmiş, fakat bir süre sonra buralar Fransızlara bırakılmıştı. (Fransızlar, Musul ve Kerkük gibi petrol bakımından zengin olan yerlerin İngilizler tarafından işgal edilmesini kabul etmiştir.) Fransızlar bu bölgelerde Suriye ve Mısır'daki Ermeni silahlı kuvvetleri ile birlikte hareket
etmiş, Türk halkına karşı yapılan saldırıları desteklemişti. Güney cephesindeki ilk silahlı direniş Fransızlara karşı Hatay Dörtyol'da başlamıştır.


Maraş Savunması
30 Ekim 1919 da Fransızların bölgeyi işgal edip Mısır ve Suriye'den getirdiği Ermenileri Türklere karşı saldırtması üzerine başlayan direniş hareketidir. Buradaki direniş hareketini ilk başlatan Sütçü İmam'dır. Kılıç Ali, Yörük Salim ve Binbaşı Suzi Bey komutasında teşkilatlanan Kuvayi Milliye Birlikleri 12 Şubat 1920 Fransız ve Ermenilerin geri çekilmesini sağlamışlardır.

Not: TBMM 1973'te Maraş iline "Kahraman" unvanı ve İstiklal Madalyası verdi. Böylece şehrin adı Kahramanmaraş oldu


Urfa Savunması:
30 Ekim 1919 da Fransızların burayı işgal ederek Ermenilerle birlikte halkın can ve mal güvenliğini tehdit etmesi üzerine başlayan direniş hareketidir. Ali Saip Bey önderliğinde teşkilatlanan Kuavi Milliye birlikleri Nisan 1920 de düşmanın geri çekilmesini sağlamışlardır.

Not: 1984 yılında Urfa şehrine TBMM tarafından "Şanlı" unvanı verilmiştir.


Antep Savunması:
Fransızların burayı İngilizlerden devralarak Ermenilerle işbirliği yapmaları üzerine başlayan direniş hareketidir. Antep halkı ve Teğmen Şahin Bey'in başarıları üzerine şehre ancak bir yıl sonra girebilen Fransızlar ,Ankara Antlaşması ile bölgeden çekileceklerdir.

Not: Büyük Millet Meclisi 1921'de Antep iline "Gazi" unvanını vermiştir.
Not: Güney Cephesindeki başarı tamamen Kuvayi Milliye'ye aittir.
Not: Sakarya Savaşı'ndan sonra Fransızlar TBMM ile Ankara Antlaşması'nı imzalayarak Hatay ve İskenderun dışındaki bölgeleri terk etmişler böylece Güney Cephesi kapanmıştır.

Ataman Bey 2021-11-23 09:27:16 anında paylaştı.