T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 2. Ünite TBMM'ye Karşı Çıkan İsyanlar (konu özeti)

BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'NE KARŞI ÇIKAN AYAKLANMALAR

BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'NE KARŞI ÇIKAN İSYANLAR

BMM'nin açılış hazırlıklarının yapıldığı dönemde Damat Ferit Paşa İtilaf Devletleri tarafından tekrar sadrazamlığa getirildi. Damat Ferit Paşa, Anadolu'daki Milli Mücadele'yi durdurmak için İngilizlerin de desteğini alarak harekete geçti. Şeyhülislam'dan Mustafa Kemal'i ve Milli Mücadele'ye katılanları padişaha karşı gösteren bir fetva aldı. Bu fetva Anadolu'nun her yerine dağıtıldı. Ayrıca yerel ayaklanmalar el altından desteklendi. Onlarından sonuç getirmeyeceği anlaşılınca Kuvay-ı İnzibatiye adı verilen bir ordu kurdu. Bu ordu Kuvay-ı Milliye engellemek, Kuvay-ı Milliye’Ÿye karşı ayaklananları desteklemek için kurulmuştu. Başlayan isyanlar BMM'ni uzun süre uğraştırdı. Düşmanla mücadele edileceği yerde kardeşkanı dökülmesine ve Kurtuluş Savaşının kazanılmasının gecikmesine neden oldu.

Sebepleri
* İstanbul hükümetinin kışkırtması
* İtilaf devletlerinin kışkırtması ve desteklemesi
* Şeyhülislamın fetvasının rolü
* Halkın askerlikten ve savaştan bıkması
* Kuva-yi milliye birliklerinin halka karşı bazı olumsuz davranışlarda bulunması
* Azınlıkların çalışmaları ve bağımsızlık istemeleri

İstanbul Hükümetinin Çıkarttığı Ayaklanmalar
* Ahmet Anzavur Ayaklanması
* Kuva-yi inzibatiye (Halife Ordusu): Kuva-yi Milliye'yi dağımak için Damat Ferit Paşa kurdu. Bu ordu, Kuva-yi Milliye birliklerine saldırdı ise de püskürtüldü.

İstanbul Hükümeti İle İşgalci Güçlerin Birlikte Çıkarttığı Ayaklanmalar
* Bolu, Düzce, Hendek, Adapazarı ayaklanması
* Konya ayaklanması (Delibaş)
* Afyon ayaklanması ( Çopur Musa)
* Mill® aşireti ayaklanması (Urfa)
* Yozgat ayaklanması

Azınlıkların Çıkarttığı Ayaklanmalar
* Pontus Rum Ayaklanması
* Ermeni intikamcıları

Kuva-yi Milliye Yanlısı Olup, Sonradan Ayaklananlar
* Çerkez Ethem ayaklanması (Yunanlılara sığındı. I. İnönü Savaşında isyan bastırıldı.)
* Demirci Mehmet Efe ayaklanması
NOT: Kuva-yi Milliyeciler düzenli orduya girmemek için ayaklandı.

BMM'nin isyanlara Karşı Aldığı Önlemler
* İstanbul'la her türlü bağlantı kesildi.
* Şeyhülislamın fetvasına karşılık Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi'den yaklaşık yüz elli müftünün imzaladığı fetva alınmıştır.
* Olumsuz propagandalarına karşı halka gerçekleri anlatacak Anadolu Ajansı kurulmuştur (6 Nisan 1920).
* Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı. (29 Nisan 1920).
* Hıyanet-i Vataniye Kanunu'nu uygulamak için İstiklal Mahkemeleri kuruldu.

Sonuçları
* Milli mücadelenin kazanılmasını geciktirmiştir.
* Anadolu'daki işgalleri kolaylaştırmıştır.
* Çok sayıda Müslüman Türk insanı şehit düşmüştür.
* Maddi yönden büyük kayıplara neden olmuştur
* Ayaklanmaların bastırılması BMM'nin otoritesini ve gücünü artırmıştır.
* Ayaklanmaların bastırılmasıyla milli birliğin sarsılıp yok olmayacağı anlaşılmıştır.
* Ayaklanmaların bastırılması hilafeti, saltanatı ve Osmanlı hükümetinin otoritesini zayıflatmıştır.

Ataman Bey 2021-11-10 20:20:25 anında paylaştı.