T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 1. Ünite Mustafa Kemal'in Okul Hayatı ve Askerlik Hayatı (konu özeti)

BATIYA AÇILAN KENT: SELANİK

Osmanlı Devleti'nin Rumeli ’Ÿdeki önemli Şehirlerinden olan ve batıya açılan kapısı olan Selanik; Gelişmiş bir limana sahipti. [Ekonomik olarak gelişmiş bir şehirdi. Şehirde gelişmiş bir ticaret hayatı vardı.] Avrupa'nın önemli şehirleri ve İstanbul ’Ÿla demiryolu bağlantısı vardı. [Avrupa'daki gelişmeler bu sayede kısa sürede şehre geliyordu.] Şehirde çoğunluğu Türkler olmak üzere Rum, Sırp, Bulgar, Ermeni vb. uluslar yaşıyordu. [ Bu çok uluslu yapı Şehrin zengin bir kültürel yapıya sahip olmasını sağlamıştır.]

MUSTAFA KEMAL'İN ÇOCUKLUĞU

Mustafa Kemal, 1881’Ÿde Selanik'te doğmuştur. Mustafa Kemal ’Ÿin ailesi Rumeli'nin fethi sonrasında Selanik'e yerleşen Türk boylarına mensuptur. Babası Ali Rıza Efendi'nin ailesi Söke (Aydın) annesi Zübeyde Hanım'ın ailesi de Konya'dan Rumeli'ye göç eden bir aileye mensuptur.

MUSTAFA KEMAL'İN OKUL HAYATI

Mustafa'nın okul çağı gelince annesi ile babası arasında anlaşmazlık yaşandı. Ali Rıza Efendi Mustafa'nın yeni yöntemlerle eğitim almasını istiyordu. Zübeyde Hanım ise Mustafa'nın Mahalle Mektebine gitmesini ve dini eğitim almasını istiyordu. Bu anlaşmazlığı Ali Rıza Efendi ustaca halletti. Önce annesinin istediği gibi Mahalle Mektebine başlayan Mustafa iki gün sonra buradan alınarak Şemsi Efendi İlkokuluna başladı. Mustafa Kemal'in okuduğu okullar şöyledir:


Mahalle Mektebi:

Mustafa, önce annesinin isteğiyle mahalle mektebine gitti. Din eğitimi veren geleneksel okuldur.


Şemsi Efendi İlkokulu:

Mahalle mektebinde modern eğitim uygulanmadığından Şemsi Efendi İlkokulu'na başladı. Şemsi Efendi İlkokuluna devam ederken babasını kaybetti. Bunun üzerine kısa bir süre öğrenimine ara vermek zorunda kaldı. Babasının ölümüyle aile zor durumda kaldı. Zübeyde Hanım, oğlu Mustafa ve kızı Makbule ile birlikte Selanik yakınlarında çiftlik işleten kardeşinin yanına gitti.


Selanik Mülkiye Rüştiyesi:

Mustafa'nın öğrenim görmemesi annesini çok üzüyordu. Bu nedenle Zübeyde Hanım oğlunu öğrenimine devam etmesi için tekrar Selanik'e gönderdi. Mustafa, Selanik'te Mülkiye Rüştiyesine (sivil ortaokul) yazıldı (1892).


Selanik Askeri Rüştiyesi:

Mustafa Kemal'in arzusu asker olmaktı. Asker® okul sınavına girdi ve başarılı oldu. Selanik Asker® Rüştiyesine (Selanik Asker® Ortaokulu) kaydoldu. Mustafa bu okulda, zek¢sı ve üstün yetenekleriyle öğretmenlerinin sevgisini kazandı. Doğduğunda kendisine "Mustafa" adı verilmişti. "Kemal" adını ise bu okuldaki matematik öğretmeninden almıştır.


Manastır Asker® İdadisi:

Mustafa Kemal, Selanik Asker® Rüştiyesini bitirince Manastır Asker® İdadisine yazıldı (1895). Manastır kenti ve girdiği bu okul Mustafa Kemal'in ülke sorunları, vatan ve millet sevgisi, milliyetçilik, bağımsızlık, özgürlük gibi düşüncelerinin gelişmesinde önemli rol oynamıştır.


Harp Okulu:

Mustafa Kemal, Manastır Asker® İdadisini bitirdik ten sonra İstanbul'a gelerek Harp Okulunun piyade sınıfına girdi (1899). Mustafa Kemal bu okuldan teğmen rütbesiyle mezun oldu.


Harp Akademisi:

Harp Okulundan sonra öğrenimine İstanbul Harp Akademisi, kurmay sınıfında devam etti. (1902). Derslerinin yanı sıra, ülkenin içinde bulunduğu siyası durum ve sorunları ile yakından ilgilendi. Kemal, Harp Akademisini kurmay yüzbaşı olarak bitirdi (11 Ocak 1905). Böylece orduda görev almaya hazır bir kurmay subay oldu.

MUSTAFA KEMAL'İN FİKİR HAYATINI ETKİLEYEN KİŞİLER


Namık Kemal:

Mustafa Kemal'in okuyup etkilendiği düşünürlerden biri "Vatan Şairi" olarak tanınan Namık Kemal'dir. Vatan sevgisi ve hürriyet gibi konuları coşkun bir şekilde işleyen Namık Kemal, genç Mustafa'nın kalbinde vatan sevgisi ve hürriyet aşkı gibi duyguların yerleşmesine yardımcı olmuştur.


Mehmet Emin Yurdakul:

Mustafa Kemal'in fikirlerinin oluşumunda etkili olan düşünürlerden biri de Mehmet Emin Yurdakul'dur."Ordunun Destanı" adlı şiirinde Mustafa Kemal'e de yer veren Yurdakul, eserlerinde vatan, millet ve mill® birlik gibi kavramları yoğun bir şekilde işlemiştir. Mustafa Kemal hayatı boyunca bu duyguları kalbinde taşımıştır.


Ziya Gökalp:

Mustafa Kemal'in, fikirlerinden faydalandığı bir diğer düşünür Ziya Gökalp'tir. Ziya Gökalp'ın fikirleri, özellikle cumhuriyetin ilk dönemlerinde, devletin kültür politikaları belirlenirken etkili olmuştur.


Tevfik Fikret:

Batı medeniyetinin örnek alınması gerektiğini savunan Tevfik Fikret'in bu yöndeki fikirleri, Mustafa Kemal üzerinde özellikle inkılaplar yapılırken etkili olmuştur. Mustafa Kemal "Ben inkılap ruhunu ondan aldım." diyerek Tevfik Fikret'ten nasıl etkilendiğini ifade etmiştir.


Montesquieu ve Jean Jocques Rousseau:

Mustafa Kemal yabancı yazarların fikirlerinden de istifade etmiştir. Özellikle Fransız İhtilali'ne zemin hazırlayan Montesquieu (Monteskiyö) ve Jean Jocques Rousseau'nun (Jan Jak Russo) fikirleri Mustafa Kemal üzerinde etkili olmuştur. Mustafa Kemal "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir." Sözünü Rousseau'dan esinlenerek söylemiştir.

MUSTAFA KEMAL'İN ASKERLİK HAYATI

İlk Görev Yeri "Şam": 1905'te "kurmay yüzbaşı" rütbesiyle Harp Akademisinden mezun olan Mustafa Kemal, kurmaylık stajı için Şam'daki 5. Ordu emrine atandı Şam'da iken Vatan ve Hürriyet Cemiyetini kurdu. 1907 yılına kadar Şam'da kalan Mustafa Kemal, buradan merkezi Manastır'da bulunan 3. Ordu Kararg¢hının Sel¢nik şubesine atandı.


31 Mart Vakası:

Mustafa Kemal, Sel¢nik'te iken İttihat ve Terakki Cemiyetine üye oldu. Bu Cemiyet'in çalışmaları sonucu ülkede yeniden Meşrutiyet ilan edildi. Ancak bir süre sonra Meşrutiyet karşıtları İstanbul'da ayaklanma çıkardılar. 31 Mart Vakası adı verilen isyanı bastırmak için Selanik'te, Hareket Ordusu adıyla bir ordu hazırlandı. Bu ordunun ismini Mustafa Kemal koydu. Kurmay başkanlığını Mustafa Kemal'in yaptığı Hareket Ordusu İstanbul'a gelerek isyanı bastırdı. Mustafa Kemal, İstanbul'daki görevini tamamladıktan sonra tekrar Selanik'e döndü (1909).


Fransa Picardie:

Mustafa Kemal 1910 yılında orduyu temsilen Picardie'de (Pikardi) yapılacak askeri manevraları izlemesi amacıyla Fransa'ya gönderildi

TRABLUSGARP SAVAŞI:

Sanayi İnkılabı'nı geç tamamlayan İtalya Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'daki toprağı olan Trablusgarp'ı ele geçirmek ve sömürgeleştirmek için Trablusgarp'a saldırdı. Osmanlı Devleti Trablusgarp'ı savunmak için karadan asker gönderemedi; çünkü Mısır İngilizlerin elindeydi. Deniz gücü çok zayıf olduğu için denizden de yardım gönderemedi. Bunun üzerine Mustafa Kemal ve Enver Paşa gibi gönüllü subaylar gizlice sivil kıyafetlerle ve takma isimlerle Trablusgarp'a gitti. (Mustafa Kemal takma adı: şerif-gazeteci). Burada halkı örgütleyerek özellikle Derne ve Tobruk'ta İtalyanlara karşı savaştılar. Fakat İtalyanların 12 adaya saldırması ve bu sıralarda Balkan savaşlarının çıkması üzerine Osmanlı Devleti İtalya ile Uşi Antlaşmasını imzalamak zorunda kaldı.

Not:
* Trablusgarp savaşı Uşi Antlaşması ile sona erdi.
* Trablusgarp savaşı Mustafa Kemal'in ilk askeri başarısıdır.
* Trablusgarp İtalyanlara bırakıldı ve böylece Osmanlının Kuzey Afrika'daki son toprağı da elinden çıktı.

BALKAN SAVAŞLARI

I. Balkan Savaşı:

Nedenleri:
* Fransız İhtilali ile birlikte yayılan milliyetçilik akımının Osmanlı Devleti'ne olumsuz etkisi.
* Avrupa devletlerinin, Osmanlı içerisinde yaşayan azınlıkları kışkırtması
* İngiltere'nin, Rusya'yı Osmanlı üzerindeki politikasında serbest bırakması (Panslavizm)
* Osmanlı Devleti'nin merkezi gücünün zayıflaması

Osmanlı Devleti; Bulgaristan, Yunanistan, Karadağ ve Sırbistan'la mücadele etmiştir. Osmanlı Devleti, dört cephede yaptığı mücadelede başarısız olmuştur. Başarısız olmasının nedeni, ordu içerisinde karışıklıklar olması ve cephelere askeri gücün gönderilememesidir.

Londra Antlaşması:
* Midye-Enez hattının batısında kalan topraklar, Balkan devletlerine bırakılmıştır. (Edirne, Kırklareli...)
* Ege adalarının geleceği büyük devletlerin eline bırakılmıştır.
* Balkan Savaşı devam ederken Arnavutluk bağımsızlığını ilan etmiştir (Osmanlı Devleti'nden ayrılan son Balkan Devleti Arnavutluk'tur.)

Sonuçları:
* Osmanlı Devleti, Ege adalarındaki egemenliğini kaybetmiştir.
* Bulgaristan büyük topraklara sahip olarak, Ege denizine kıyısı olmuştur.
* Bab-ı Ali Baskını ile İttihat ve Terakkiciler Osmanlı yönetimini tamamen ellerine geçirmişlerdir.
* Balkanlarda Türkler azınlık durumuna düşmüş ve günümüze kadar sürecek olan azınlık sorunu ortaya çıkmıştır.
* Bu dönemde Balkanlardan Anadolu'ya büyük göçler olmuştur. Bu göçler Anadolu'da ekonomik ve toplumsal sorunları da beraberinde getirmiştir.

II. Balkan Savaşı
Nedenleri:
* I. Balkan Savaşı sonucunda, Balkanlardaki otorite boşluğu.
* Bulgaristan'ın fazla toprak almasıyla birlikte, diğer Balkan devletlerinin bu duruma tepkisi

Romanya'nın Bulgaristan'a saldırması ile savaş başlamıştır. I. Balkan Savaşı sonucunda fazla toprak alan Bulgaristan'a karşı diğer Balkan Devletleri'nin mücadelesinde, Bulgaristan mağlup olmuştur. Bu karışıklıklardan yararlanan Osmanlı Devleti, kaybetmiş olduğu Edirne ve Kırklareli'ni geri almıştır.

Balkan Savaşlarının Genel Sonuçları
* Osmanlı Devleti Balkan topraklarındaki h¢kimiyetini kesin olarak kaybetti.
* Balkanlardaki Türkler azınlık durumuna düştü ve günümüze kadar devam eden Balkan Türkleri sorunu ortaya çıktı.
* Bugünkü batı sınırımız büyük ölçüde belli oldu.
* Balkan topraklarındaki siyasi denge bozuldu.
* Balkanlardaki Türk nüfusu, yapılan göçler nedeniyle azalırken Anadolu'daki Türk nüfusu arttı.
* Türk ordusunda yenilik gereksinimi ortaya çıktı.

Not:
Mustafa Kemal Balkan Savaşlarında Gelibolu'da görevliydi. Bu durum, Çanakkale savaşlarında oldukça işine yaramıştır. En azından bölgeyi ana hatlarıyla tanıma fırsatını bulmuştu


Sofya Ateşeliği:

Mustafa Kemal, 27 Ekim 1913'te Sofya Askeri Ateşeliği'ne atanmıştır. Bir yıldan fazla süren bu görevi sırasında Atatürk, Balkanların ekonomik, politik ve sosyal ortamında bütün azınlıkları, dış güçleri, bunların emellerini ve çeşitli dinleri tanımış; bu büyük karışıklık ortamında kendini yetiştirmişti

Ataman Bey 2021-09-20 09:05:29 anında paylaştı.