Sosyal Bilgiler 7. Sınıf 2.Ünite KÜLTÜR VE MİRAS AVRUPA'DA UYANIŞ KAZANIM DERS NOTU 7

AVRUPA'DA UYANIŞ

COĞRAFİ KEŞİFLER:

11. ve 12. yüzyıllarda Haçlı Seferleri sırasında Avrupalılar İslam dünyasından matbaa, k¢ğıt ve pusulayı gibi birçok teknolojiyi Avrupa'ya taşımış ve bunları geliştirmiştir. 15. ve 16. kadar dünyada Asya kıtası, Avrupa kıtası ve Afrika kıtasının sadece kuzeyi bilinirdi. Ticaret ise Asya'dan Avrupa'ya doğru olmaktaydı. Avrupa'da tuz, baharat ve ipekli kumaşlar çok değerliydi. Bunlar Avrupa'ya İpek ve Baharat yolu ile ulaşmaktaydı. Bu yollar Osmanlının eline geçince Avrupalılar da yeni arayışlara girmiştir. Bu arayışlar sırasında yaptıkları yeni toprak keşiflerine Coğrafi Keşifler denmektedir.

COĞRAFİ KEŞİFLERİN NEDENLERİ:

➢ Avrupa ticareti için önemli olan İpek ve Baharat yolunun Müslümanların eline geçmesi
➢ Avrupalıların, Marco Polo'nun Seyahatler adlı kitabında anlatılan Asya'nın zenginliklerine ulaşma düşüncesi.
➢ Coğrafya bilgisinin ilerlemesi ve Pusulanın geliştirilmesi
➢ Okyanusa dayanıklı gemilerin yapılması.
➢ Papa'nın ve kralların Hristiyanlığı yayma isteği
➢ Cesur gemicilerin yetişmesi

KEŞİFLER VE KAŞİFLER

Kristof Kolomb: Avrupa'dan sürekli batıya doğru giderek 1492 yılında Amerika Kıtası'nı buldu. Ancak burayı Hindistan zannetmiştir.

Vasco Dö Gama: Afrika'nın kıyısından devam ederek Hint Okyanusu üzerinden Hindistan'a ulaştı. Hint deniz yolunu keşfetti.

Amerigo Vespuçi: Amerika Kıtasına ulaştı. Buranın Yeni bir kıta olduğunu söylediği için bu kıtaya onun adı verildi.

Bartelmi Diyaz: 1487 de Afrika'nın güneyin ucuna gelerek Ümit Burnu'nu keşfetti.

Macellan ve Del Kano: 1519 da dünyanın yuvarlak olduğunu keşfetmek için İspanya'dan hareket ederek Amerika kıtasının güneyinden, Asya'nın güneyinden Avrupa'ya ulaşmıştır.

COĞRAFİ KEŞİFLERİN SONUÇLARI:

Ticaret Yolları değişti. İpek ve Baharat yollarının önemi azaldığı için Akdeniz limanları önemini kaybederken Atlas Okyanusu kıyısındaki limanlar önem kazandı. Yeni kıtalar keşfedildi. (Kuzey ve Güney Amerika, Avustralya, Afrika'nın Güneyi) Yeni bulunan kıtalardaki domates, patates, kakao gibi bitkiler ve farklı hayvan türleri tanındı. Keşfedilen yerlere Hristiyanlık dini yayıldı. Önemi azaldı Önemi arttı Keşfedilen yerler sömürge haline getirilerek, buralardaki altın gümüş gibi değerli eşyalar Avrupa'ya taşındı ve Avrupa zenginleşmeye başladı.

RÖNENSANS:

15. ve 16. Yüzyılda Avrupa'da edebiyatta, bilimde sanatta ve mimaride meydana gelen gelişmelere verilen isimdir. "Yeniden doğuş" anlamına da gelir. İtalya'da ortaya çıkmış ve Avrupa'ya yayılmıştır. İtalya'da ortaya çıkmasında;
➢ İstanbul'un Fethi ile İtalya'ya kaçan bilim insanları,
➢ Şehir devletlerinden dolayı Burada bulunan özgür düşünce ortamı,
➢ İtalya Roma İmparatorluğunun ve Hristiyanlığın merkezi olması,
Etkili olmuştur.

RÖNENSANS NEDENLERİ:

➢ Eski Roma ve Helen dönemine ait eserlerin incelenmesi.
➢ Coğrafi Keşiflerle birlikte ekonomik refaha kavuşan Mesen sınıfının ve halkın bilim insanına ve sanatçıya önem vermeye başlaması.
➢ K¢ğıt ve Matbaanın yaygınlaşması ile birlikte okuma yazma oranının artması ve düşüncelerin geniş alanlara yayılabilmesi.
➢ İstanbul'un Fethi ile İtalya'ya kaçan bilim insanlarının yaptığı çalışmalar.
➢ Din adamlarının yalanlarının ortaya çıkması (Dünyanın düz olduğu fikri gibi)
➢ Avrupa'nın Müslüman bilim insanlarının eserleri kendi dillerine çevirmeleri.

RÖNENSANSIN TEMSİLCİLERİ

Leonardo Da Vinci: Rönesans döneminde ünlü bir mimar, mühendis, matematikçi, anatomist, müzisyen, heykeltıraş ve ressamdır. En bilinen yapıtları ise "Mona Lisa" ve "Son Akşam Yemeği'dir.

Raffaello: İtalyan Rönesans Ressam ve Mimarı ve heykeltıraştır. Çeşitli mimari yapılara Freskler yaptı.

Gentile Bellini: İtalyan Rönesans Ressamı Gentile Bellini 1430'da Venedik'te doğdu. Fatih Sulatan Mehmet'in davetlisi olarak İstanbul'a geldi ve Fatihin resmini çizdi.

Michelangelo: İtalyan Rönesans Ressam ve Mimarı ve heykeltıraştır. En ünlü eserlerinden biri Meryem'in Kucağında İsa Heykelidir.

Donetello: İtalya Floransalı Rönesans öncüsü heykeltıraş. Kilise Bezemeleri yapmıştır. Davud heykeli ünlü eserleri arasında yer alır.

Rönesans'ın diğer yazar, şair, düşünür ve bilim insanları arasında Montaigne, Shakespeare, Cervantes, Kopernik de bulunur.

RÖNENSANS SONUÇLARI:

➢ Yapılan bilimsel çalışmalar sonucunda kiliseye duyulan güven iyice azaldı Orta Çağ'ın skolastik düşüncesi yıkılırken yerini bilimsel düşünce aldı.
➢ Kiliseye duyulan güvenin azalması Reforma zemin hazırlandı.
➢ Bilimde, Sanatta, Mimaride ve Edebiyatta pek çok yeni eserler verildi.
➢ Mimaride Barok Tarzı (Geometrik şekilli) Resimde insan anatomisine uygun eserler verildi.
➢ Avrupa'da bilimsel gelişmelerin önü açıldı.
➢ Aydınlanma Çağı'na zemin hazırladı.

RÖNENSANS SONUÇLARI:

➢ Yapılan bilimsel çalışmalar sonucunda kiliseye duyulan güven iyice azaldı Orta Çağ'ın skolastik düşüncesi yıkılırken yerini bilimsel düşünce aldı.
➢ Kiliseye duyulan güvenin azalması Reforma zemin hazırlandı.
➢ Bilimde, Sanatta, Mimaride ve Edebiyatta pek çok yeni eserler verildi.
➢ Mimaride Barok Tarzı (Geometrik şekilli) Resimde insan anatomisine uygun eserler verildi.
➢ Avrupa'da bilimsel gelişmelerin önü açıldı.
➢ Aydınlanma Çağı'na zemin hazırladı.

REFORM:

16. yüzyılda Hristiyanlığın Katolik mezhebinde meydana gelen bozulmalara karşı dini düzenleme ve yeniliklere Reform denir.

REFORMUN ORTAYA ÇIKMASI:

Reform Almanya'da Ortaya Çıkmıştır. Öncüsü Martin Luther'dir. Kendisi de din adamı olan Martin Luther Wittenberg Kilisesi'nin kapısına 95 maddeden oluşan bir bildiri astı. Bu bildiri ile Kilisenin bazı uygulamalarına (Endüljans (Günahların Af edilmesi gibi) karşı çıkmıştır. Kilise Martin Luther'i Aforoz (dinden çıkarma) etti. Halk ve bazı prensler LUTHER'i destekleyince Reform hareketi başladı.

REFORMUN NEDENLERİ:

➢ Kağıt ve matbaayla birlikte okur yazar oranının artması.
➢ Kilisenin Endüljans, Aforoz, Enterti yetkilerini ile dini kendi çıkarlarına göre kullanması.
➢ İncil'in farklı dillere çevrilmesi sonucu İncil'in asıl içeriğinin öğrenilmesi
➢ Kilisenin Endülüjans yetkisini kullanarak zenginleşmesi ve halkın bu gelişmelere tepkisi.
➢ Rönesans hareketleriyle birlikte düşünce özgürlüğünün oluşması.
➢ Haçlı seferleri ve Coğrafi keşiflerle Din adamlarına olan güvenin azalması.

KİLİSENİN TEPKİ ÇEKEN BAZI UYGULAMALARI:
,
ENDÜLJANS: Din adamlarının para karşılığında insanların günahlarını affettiği belgedir. Bir bakıma cennetten toprak satma da denebilir.

AFOROZ: Papanın bir kişiyi dinden çıkarması.

ENTERDİ: Papanın bir topluluğu dinden çıkarması.

REFORMUN SONUÇLARI:

➢ Avrupa'da mezhep birliği bozulmuş yeni mezhepler ortaya çıkmış (Almanya'da Protestanlık, Fransa'da Kalvenizm İngiltere'de Anklikanizm ) ve mezhep savaşları yaşanmıştır.
➢ Katolik kilisesine ve din adamlarına olan güven azalmıştır.
➢ Eğitim Öğretim Kiliseden alındı Eğitim sistemi laikleşti.
➢ Kilisenin elinde bulunan topraklar, mallar halk tarafından paylaşıldı.
➢ Bilimsel çalışmalar önündeki en büyük engel olan kiliseler, eski önemini kaybetmiştir
➢ Katolik kilisesine karşı gelmeleri ve ayrılmaları soruşturmak için Engizisyon mahkemeleri kuruldu.

REFORMUN OSMANLIYA ETKİSİ:

Reform hareketleri Avrupa'nın siyasi yönden bölünmesine sebep oldu. Bu siyasal yapıdaki farklılıklardan da Osmanlı Devleti kazançlı çıktı. Avrupa devletleri arasındaki görüş ayrılıkları Osmanlı Devleti'nin Avrupa'da ilerlemesi kolaylaştırdı. Osmanlı Devleti Protestanları destekleyerek kendisine karşı yeni bir Haçlı birliği kurulmasını engelledi. Osmanlı h¢kimiyeti altında yaşayan Hristiyanların ve diğer azınlıkların Avrupada yaşanan Reform Hareketlerinden fazla etkilenmediği görülür. Çünkü Avrupa'nın reformlarla ulaşmak istediği seviye Osmanlı Devleti'nde yaşanmaktaydı.

AYDINLANMA ÇAĞI:

Rönesans ve Reform Hareketlerinin etkisiyle 17. ve 18. yüzyıllarda Avrupa'da bilim, sanat, felsefe ve siyaset alanlarında gelişmelerin yaşandığı döneme Aydınlanma Çağı denir. Aydınlanma Çağı'nda her konuda aklın üstünlüğüne, bilimsel araştırmalarda doğayı incelemeye, deney ve gözlem yapmaya önem verildi.

AYDINLANMA ÇAĞI BİLİM VE SANAT İNSANLARI:

➢ Galileo (Galile) Dünya'nın Güneşin etrafında döndüğünü 1610'da bastırdığı kitabında anlattı.
➢ Dr. Harvey (Harvin) 1628'de tıp alanında çalışmalar yaptı. Kalbin dolaşımını ve işlevini keşfetti.
➢ Descartes (Dekart) analitik geometriyi geliştirdi.
➢ Mozart müzik alanında dünyaca bilinen eserler verdi.
➢ Newton Fizik ve matematik alanında çalışmalar yapan Newton, "Evrensel Kütle Çekim Yasası'nı" buldu.
➢ Jean-Jacques Rousseau Demokrasinin gelişmesi ve İnsan sevgisi (hümanizm) üzerine çalışmalar yapmış, Fransız İhtilali'nin öncüsüdür.

SANAYİ İNKILABI (DEVRİMİ):

Sanayi devrimi ile İnsan ve hayvan gücü yerini makinelere bırakmaya başlamıştır. Sanayi devrimi 18. yüzyılda James Watt tarafından buhar gücünün makinelerde kullanılmasıyla İngiltere'de Manchester şehri merkezli başlamıştır. Sanayi devrimi kısaca Buhar gücü ile yapılan makineler sayesinde insan ve hayvan gücü yerine makinelerin yapıldığı dönemdir. Avrupalı devletler Coğrafi keşifler sonucunda zenginleşti, Rönesans ve Reformla bilimsel bilginin önündeki engeller kalktı ve aydınlanma çağı ile her alanda gelişmeye başladı. Bu zenginleşme ve gelişme bilimsel buluş ve icatlarla birleşerek üretime dönüştürülmesiyle sanayi devrimi gerçekleşti.

SANAYİ İNKILABININ SONUÇLARI:

➢ Küçük El tezg¢hları ve atölyeler kapanmış, seri ve ucuz üretim yapan fabrikalar açılmıştır.
➢ Seri üretim artması ile hammadde ihtiyacı ve Pazar arayışı artmış, bu da sömürgeciliğe neden olmuştur.
➢ Sömürgecilik: Sanayi inkılabını yapmış ülkelerin zayıf ülkelerin hammaddelerine (Yeraltı ve Yerüstü zenginliklerine) el koyması ve ürettiği malları bu ülkede satmasına denir.
➢ İşçi sınıfı ve İşçilere kötü çalışma şartları sonucu haklarını savunan Sendikacılık ortaya çıkmıştır.
➢ Köyden şehre göç başlaması sonucu çarpık kentleşme ve çevre kirliliği ortaya çıkmıştır.
➢ Sanayileşemeyen ülkeler sömürge durumuna düşmüştür.
➢ Buharla Çalışan Trenler ve gemiler yapılmış ulaşım hızlanmıştır.
➢ Yeni Ekonomik ve siyasi anlayışlar ortaya çıkmıştır. (Kapitalizm, Liberalizm, Sosyalizm)

SANAYİ DEVRİMİNİN OSMANLIYA ETKİSİ:

Sanayi Devrimini yapamayan Osmanlı Devleti kapitülasyonların da etkisiyle açık Pazar haline gelmiş, Avrupa'dan gelen ucuz ürünlerle rekabet edemeyen Atölyeler ve küçük esnaf kapanmaya başlamıştır. Bu süreç işsizliği, beraberinde sosyal problemleri ve çöküşü getirmiştir.

FRANSIZ İHTİLALİ:

1789 da Fransa'da kralın baskılarına karşı halkın ve aydınların ayaklanması ve
krallık yönetimine son verdiği olaya Fransız İhtilali denir.

NEDENLERİ:

➢ Rönesans, Reform ve Aydınlanma Çağı ile özgür düşünce fikrinin yayılması,
➢ Kralın baskıcı yönetimi,
➢ Burjuva sınıfının söz sahibi olmaya başlaması,
➢ Reform hareketiyle kilisenin gücünü yitirmesi,
➢ Toplumda gelir adaletsizliği,
➢ Toplumsal ve siyasal reform isteyen düşünürlerin (Monteskiyö, Valter, Didero ve Jan Jak Russo) halkı bilinçlendirmesi

SONUÇLARI:

➢ Yeniçağ kapanmış ve Yakınçağ açılmıştır.
➢ Mutlak monarşi yıkılmış, egemenliğin halka ait olduğu cumhuriyet rejimi ilan edildi.
➢ Dünyaya eşitlik, adalet, özgürlük, insan hakları, demokrasi, milli irade gibi kavramlar yayıldı.
➢ İhtilal sonucu ortaya çıkan milliyetçilik düşüncesi ile çok uluslu devletlerde azınlıklar isyanları çıkmıştır.
➢ İnsan hakları Bildirisi yayınlandı ve insan hakları ilk kez güvence altına alındı.

FRANSIZ İHTİLALİNİN OSMANLIYA ETKİSİ:

OLUMLU: Fransız ihtilali ile ortaya çıkan adalet, eşitlik, özgürlük, demokrasi gibi bazı kavramlardan etkilenen Osmanlı aydınları demokrasi hareketleri başladı. Tanzimat ve Islahat Fermanı, Meşrutiyet gibi gelişmelerle Osmanlı halkının yönetime katılması ile Osmanlı demokratikleşmeye başladı.

OLUMSUZ: Fransız İhtilali ile ortaya çıkan milliyetçilik düşüncesi çok uluslu devletlerdeki azınlıkların isyan etmesine neden oldu. Osmanlı devleti de çok uluslu bir yapıya sahip olduğu için bu olaydan etkilendi ve birçok yerde azınlık isyanları çıkmaya başladı. Devletin Toprak kayıpları oldu.

Melis Akyürek 2020-11-26 00:26:01 anında paylaştı.