SOSYAL BİLGİLER 5. SINIF 3. ÜNİTE İNSANLAR, YERLER ve ÇEVRELER HARİTAYI TANIYORUM KAZANIM DERS NOTU 10
Melis Akyürek paylaştı. Harita: Yeryüzünün tamamını veya bir kısmının belli oranda küçültülerek bir düzlem üzerine aktarılmasıdır.
Harita İşaretleri (Lejant): Haritalarda kullanılan özel işaretlerin ne anlama geldiğini gösteren bu bölüme lejant denir.
Bir çizimin harita olabilmesi için:
1-kuş bakışı çizilmiş olması
2-ölçek kullanılması
3-düzlem üzerine çizilmesi gerekir.
Ölçek kullanılmadan yapılan harita çizimlerine kroki denir.
Fiziki Harita: Herhangi bir yerin dağlarını, ovalarını, platolarını, akarsularını gösteren haritalardır.
Siyasi Harita: İl yada ülke sınırlarını gösteren haritalardır.
Beşeri ve Ekonomik Haritalar: Ekonomik etkinliklerin gösterildiği haritaların genel adıdır.
Ölçek: Haritalardaki küçültme oranına denir. Gerçek uzunlukları haritaya aktaramayacağımız için belli oranda küçültme yapılır.
Fiziki Haritada Renkler:
Fiziki haritada yükseltiler renkle gösterilir. Yükseltiler yeşilden kahverengiye doğru gösterilir. Derinlikler mavi ve mavinin tonları ile gösterilir. Deniz yüzey seviyesi 0 metre kabul edilir.
0- 500 metre yeşil ve tonları
500- 1000 metre sarı ve tonları
1000-1500 metre turuncu ve tonları
1500-4500 metre kahverengi ve tonları ile gösterilir.
0- 200 metre açık mavi (derinlikler)
200- 500 metre mavi
500 metre üstü koyu mavi ile gösterilir.
Yüzey Şekilleri İle İlgili Kavramlar:
Dağ: Çevresine göre yüksekte kalan, tabandan zirveye doğru yamaçları eğimli yeryüzü şekillerine dağ denir.
Akarsu: Yeryüzünde belirli bir eğim boyunca sürekli veya zaman zaman akan sulara denir.
Körfez: Denizin, karanın içine doğru sokulduğu büyük girintilere körfez denir.
Yarımada: Üç tarafı sularla çevrili, bir tarafı karayla bağlantılı yeryüzü şekline yarımada denir.
Burun: Kara parçalarının denizin içine doğru uzanmış bölümleridir.
Boğaz: İki denizi birbirine bağlayan dar su geçitleridir. İstanbul ve Çanakkale Boğazları
Doruk: Dağların en yüksek yerlerine doruk denir.
Plato (Yayla): Akarsular tarafından yarılmış yüksek ve geniş düzlüklere plato (yayla) denir.
Vadi: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturduğu "U" veya "V" şeklindeki uzun oluklara vadi denir.
Ova: Çevresine göre alçakta olan geniş düzlüklere ova denir.
Deniz: Okyanusların karaların içlerine doğru girmiş kollarına deniz denir.
Göl: Karalar üzerindeki dört tarafı kapalı çukurlardaki su birikintilerine göl denir.
Ada: Dört tarafı sularla çevrili kara parçasına ada denir.
Not: Karadeniz ve Akdeniz Bölgesi'nde dağlar kıyıya paralel; Ege Bölgesi'nde kıyıya dik uzanır. Yükseltisi en az olan bölge Marmara; En fazla olan bölge Doğu Anadolu'dur.
Melis Akyürek 2020-12-06 00:11:08 anında paylaştı.