SOSYAL BİLGİLER 5. SINIF 2. ÜNİTE KÜLTÜR VE MİRAS UYGARLIKLARI ÖĞRENİYORUM KAZANIM DERS NOTU 5 ANADOLU (Hitit İyon Lidya Urartu Frig)
Melis Akyürek paylaştı. Anadolu; sahip olduğu coğrafi konum açısından son derece önemli bir bölgedir. Bu durum en eski devirlerden başlayarak çeşitli toplumların Anadolu'ya göç etmesine ve yerleşmesine yol açmıştır. Bu nedenle Anadolu toprakları birçok uygarlığın kesişme noktası olmuştur.
Anadolu'nun tarih boyunca önemli bir yerleşim bölgesi olmasında şu faktörler etkili olmuştur:
’¢ İklim özelliklerinin insan hayatı için uygun olması
’¢ Topraklarının insan yerleşimi ve tarım üretimi için elverişli olması
’¢ Çok sayıda akarsuya sahip bulunması
’¢ Asya ile Avrupa arasında göç yolları üzerinde yer alması
ANADOLU UYGARLIKLARI
HİTİTLER (MÖ 1200-MÖ 200)
’¢ Başkentleri ðŸ§Hattuşaş'tır (Çorum-Boğazköy).
’¢ M.Ö. 1700'lerde Kızılırmak yayı içerisinde kurulmuşlardır.
’¢ Devleti krallar yönetirdi, fakat ðŸ§Pankuş adı verilen meclis ise krala yardımcı olmaktaydı.
’¢ ðŸ§Tavananna adlı kraliçelerde yönetimde etkiliydi.
’¢ ðŸ§Anal, adı verilen kral yıllıkları bulunmaktaydı.
’¢ Ekonomileri tarım ve hayvancılığa dayanmaktaydı
’¢ Çok tanrılı dinlere inanmışlardı
’¢ Tarihte bilinen ilk yazılı antlaşma olan ðŸ§Kadeş Antlaşmasını Mısır ile M.Ö 1280'de imzalamışlardır.
’¢ Hitit kralları hem başkomutan, başrahip ve baş yargıç idi.
’¢ Halk yöneticiler, rahipler, hürler ve köleler gibi sosyal sınıflara ayrılmıştı.
’¢ Hititlerde din çok tanrılıdır. Hitit ülkesine "Bin tanrı ili" denirdi.
’¢ Çivi ve ðŸ§hiyeroglif (resim) yazıları olmak üzere iki çeşit yazı kullanmışlardır.
İYONLAR (MÖ 1200-MÖ 700)
’¢ Şehir devletleri (POLİS) halinde yaşamışlardır. En önemli şehir devletleri, ðŸ§Efes, Milet, Foça, Bodrum ve İzmir'dir.
’¢ Demokratik ve özgür ortam gelişmiştir.
’¢ Bilim ve felsefede gelişmişlerdir.
’¢ Önemli bilim adamları arasında; ðŸ§Matematikte:Tales, Pisagor, felsefede: Diyojen, tıpta: Hipokrat, tarihte: Herodot yetişmiştir.
’¢ Deniz ticaretinde gelişmişlerdir. Akdeniz ve Karadeniz'de koloniler (ticaret şehirleri) kurmuşlardır.
’¢ Çok tanrılı dine inanmışlardır.
’¢ Halk çeşitli sosyal sınıflara ayrılmış, kölelik yaygındı.
’¢ ðŸ§Artemis Tapınağı önemli sanat eserlerinden biridir.
’¢ Anadolu'da kurulan ilkçağ uygarlıklar içinde en gelismis ve ileri düzevdedirler. Çünkü; İyonlar, Ön Asya'dan gelen ticaret yollarının bitiş noktasındadırlar ve doğu batı arasında köprü vazifesi görürlerdi.
LİDYALILAR (MÖ 700 - MÖ 546)
’¢ Başkentleri ðŸ§Sard'tır (Manisa- Salihli).
’¢ Efes'ten başlayıp Mezopotamya'ya kadar giden ðŸ§Kral Yolu'nu kullanarak ticaretle uğraşmışlardır.
’¢ Alışverişte değiş-tokuş (takas) usulüne son vererek ilk ðŸ§parayı bulmuşlardır.
’¢ Tüccarlara devlet güvencesi getirerek, tarihteki ilk ðŸ§sigortacılığı yapmışlardır.
’¢ İlk bankacılık faaliyeti de bu dönemde ortaya çıkmıştır. Ticareti hızlandırdılar. Alışverişi kolaylaştırdılar.
’¢ Ordularını paralı askerlerden oluşturmuşlardır. Lidyalıların yıkılışının en önemli sebebidir.
URARTULAR (MÖ 900 -MÖ 600)
’¢ Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Van Gölü çevresinde kurulmuştur.
’¢ Başkentleri ðŸ§Tuşpa'dır (Van).
’¢ Tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlardır.
’¢ Anadolu'da bilinen ilk ðŸ§sulama kanallarını yapmışlardır.
’¢ Maden işlemeciliği, mimari ve el sanatlarında ilerlemişlerdir.
’¢ Urartular taş işçiliğinde oldukça gelişmişlerdir ve eserlerini tastan yapmışlardır.
’¢ Öldükten sonra dirilmeye (ðŸ§ahiret) inanmışlardır.
’¢ Mezarları ev ve oda şeklinde yaparak içlerine ölüleri ile birlikte eşyalarını da koymuşlardır.(Ahiret İnancı)
’¢ Saldırılara karşı şehirlerinin etrafını surlarla çevirmişlerdir..
FRİGLER (MÖ 750 ’“ MÖ 600)
’¢ Sakarya ırmağı ve çevresinde kurulmuşlardır.
’¢ Başkentleri ðŸ§Gordion'dur (Ankara Polatlı yakınlarında).
’¢ Tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlar ve bu faaliyetleri korumak için sert ðŸ§kanunlar yapmışlardır (Örnek : Bir öküz kesenin veya saban kıranın cezası ölümdü.).
’¢ ðŸ§Tapates adlı kilimler üretmişlerdir.
’¢ ðŸ§Midas meşhur krallarındandır.
’¢ Çok tanrılı dinlere inanmışlardır.
’¢ ðŸ§Kibele en büyük toprak ve bereket tanrıçasıydı.
’¢ Marangozluk, maden işlemeciliği ve müzik önemli uğraşılarıdır.
’¢ Frigler ðŸ§fibula adı verilen çengelli iğne kullanmışlardır.
Melis Akyürek 2020-10-25 23:27:15 anında paylaştı.