Sosyal Bilgiler 5. Sınıf 3. Ünite İnsanlar Yerler Çevreler - Afetler ve Çevre Sorunları Kazanım Ders Notu 13

AFETLER ve ÇEVRE SORUNLARI
Doğal Afet:
Doğada meydana gelen ve yıkımlara sebep olan hızlı değişimlere afet denir.

Doğal Afet Çeşitleri:
1- Deprem:
Yer kabuğundaki aniden oluşan sarsıntı ve titreşimlere deprem denir. Deprem ülkemizde en fazla can ve mal kaybına neden olan doğal afettir.

Depremde en riskli bölgeler: Marmara, Doğu Anadolu ve Ege Bölgeleridir.

En az riskli bölgeler: Konya, Aksaray, Karaman

Depremin Zararını Azaltmak İçin Yapılacaklar:
- Binalar fay hatları ve yumuşak zeminlere yapılmamalıdır.
- Bina yapımında kaliteli malzeme kullanılmalıdır.
- Deprem konusunda insanlar bilinçlendirilmelidir.
- Evimizdeki eşyalar sabitlenmelidir.
- Deprem bölgesinde çok katlı binalar yapılmamalıdır.

2- Sel:
Yağışlar sonrasında ortaya çıkan büyük su baskınlarına sel denir. Sel en çok yağışın bol olduğu Karadeniz, ve şehirleşmenin olduğu Marmara Bölgelerinde görülür.

3- Heyelan (toprak kayması):
Taş, toprak ve kayaların eğimli arazilerde kayarak yer değiştirmesine heyelan denir. Heyelan en çok Karadeniz Bölgesi'nde görülür.

4- Çığ:
Dağ'ın yüksek yerindeki büyük kar kütlelerinin koparak yuvarlanmasına çığ denir. Çığ en çok Doğu Anadolu Bölgesi'nde görülür.

5- Erozyon (toprak aşınması): Su ve rüzgarın etkisiyle toprağın aşınması ve taşınmasına erozyon denir. Ülkemizde erozyon yoğun olarak İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'da görülmektedir.

Erozyonu Önlemek İçin Yapılacaklar:
- Ağaçlandırma çalışmaları yapılmalı.
- Eğimli arazilerde teraslandırma (seki) yapılmalı.
- Tarlalar eğim doğrultusunda sürülmemeli.
- Halkı eğitmeli ve bilinçlendirilmeli.

6- Yangın: Doğal ya da beşeri nedenlerden dolayı ormanların veya binaların yansımasına yangın denir. Yangın en fazla Akdeniz ve Ege bölgelerinde görülür.

Doğal Ortam Ve Afetler:

Çevre Kirliliği:
Canlıların sağlığını etkileyen, çevredeki maddelere zarar veren, niteliklerini bozan, yabancı maddelerin hava, su ve toprağa karışmasına çevre kirliliği denir.

Toprak Hava Ve Su Kirliliğinin Nedenleri:
- Plastikler
- Fabrika ve evlerden çıkan zehirli gazlar
- Araba egzozlarından çıkan zehirli gazlar
- Petrol atıkları
- Kanalizasyon atıkları
- Doğal afetler
- Gübre ve zirai ilaçlar

Çevre Kirliliğini Önlemek İçin Yapılması Gerekenler:

- Çöpleri çöp kutusuna atmalıyız.

- Ağaçlar ekmeli, çiçek dikmeliyiz.

- Cam, plastik. kağıt gibi atıkları ayrı ayrı torbalara koyarak geri dönüşümünü sağlamalıyız.

- Fabrika bacalarına filtre takılmasının sağlamalıyız.

- Toplu taşıma araçlarını tercih etmeliyiz.

Küresel Isınma:
Atmosferin canlı yaşamına katkılarından biri de Güneş'ten gelen ve Dünya'dan uzaya yansıyan ışınların bir kısmını tutmaktır. Sera etkisi adı verilen bu olay Dünya'nın gündüzleri aşırı sıcak, geceleri ise aşırı soğuk olmasını önler. Sanayi tesislerinden atmosfere salınan bazı gazlar güneş ışığını tutarak sera etkisinde artışa neden olur. Bunun sonucunda Dünya'mızın ortalama sıcaklığında artış meydana gelir. Küresel ısınma, sera etkisindeki artışla birlikte Dünya atmosferinin ortalama sıcaklığının artması durumudur.

Küresel Isınmanın Etkileri:
- Su kaynaklarındaki buharlaşma hızını arttırır.

- Canlıların içme ve kullanma suyuna ulaşmalarını önler.

- Dünya'mızın ortalama sıcaklığının artmasıyla birlikte buzullar erimeye başlar.

- Buzullarda yaşayan canlıların yaşamını tehdit eder ve kıyıya yakın yerleşim birimlerinin sular altında kalmasına yol açabilir.

Melis Akyürek 2021-01-10 23:21:22 anında paylaştı.