TOPKAPILI CAMBAZ MEHMET BEY

Topkapılı Cambaz Mehmet (1874 - 1932) İstanbul Şehremini'de doğdu. Üç sınıflı mahalle mektebini haylazlığı nedeniyle terk edip işi serseriliğe, külhanbeyliğe döker. Hızlı bir delikanlılık dönemi geçirirken Tulumbacılık hayatına başlar.
Bu arada I. Dünya savaşı başlamıştır ve Çanakkale savunması için asker toplanmaktadır. Mehmet askere alınır, Çanakkale'ye gönderilir. Çanakkale de komutanı Albay Mustafa Kemal Paşa'nın birliğinde er olarak görev yaparken gösterdiği başarılar ve zekası Mustafa Kemal'in dikkatini çeker. Bizzat Mustafa Kemal tarafından çavuşluğa terfi edilir.
Mondros mütarekesi sonrasında ordu lağvedildikten sonra Mustafa Kemal 1918 Kasım'ında İstanbul'a gelir. Gelir gelmez Topkapılı Mehmet Cambaz'ı buldurur. Mustafa Kemal Paşa, gelecekte Kurtuluş hareketine başlamak için yaptığı her toplantıya Topkapılı Mehmet'i de çağırır. Pera otelinde, Osmanbey'de ki evinde yapılan her buluşmada Topkapılı da vardır.
Mustafa Kemal Paşa'nın emri ile Topkapılı Mehmet Cambaz gizli bir örgüt kurar. Örgütün kuruluş sebebi istihbarat toplanması, silahlanma ve Anadolu'da oluşacak askeri güç konusunda fayda sağlamasıdır. Bu amaçla birkaç arkadaşı ile birlikte Şehremini Teşkilatı'nı kurarlar. Aynı zamanda Karakol Cemiyeti'nin 1 Numaralı Topkapı karakol Grubu üyelerindendir. Teşkilattaki kod ad "Demir" dir.
İstanbul'da Mustafa Kemal'in şahsi emirleri doğrultusunda faaliyet gösterir. Öte yandan da Fevzi Paşa İstanbul istihbarat grupları içinde birleşme yapılması amacıyla eski Teşkilat-I mahsusa ve Müdafaa-i Milliye Teşkilatı üyesi Hüsamettin Bey'i görevlendirir. Hüsamettin Bey, Topkapılı Mehmet ile görüşerek onun kurmuş olduğu Şehremini grubunu da yeni örgüte olduğu gibi dahil eder. Örgütün ismi Mim Mim olarak okunan ve kısaltması MM olan Milli Mücadele örgütüdür.
İtilaf kuvvetlerinin Kasım 1918 de işgali sırasında Cambaz Mehmet görev başındadır. Vatanını seven ve asker olarak katılmak isteyen gençleri hazırlayıp, topladıkları silahları depolarlar. Daha sonra uygun bir tarihte hepsi Anadolu'ya gönderilecektir.
Eski Külhanbeyi Topkapılı Cambaz Mehmet İstanbul'da çok etkin biridir. Çevresinde ne kadar hırsız, it, kopuk varsa hepsi vatan kurtarmaya hazır, canlarını verecek kadar gözü pek gerillaya dönüşmüşlerdir.
İstanbul'da kaldığı sürece Mustafa Kemal'in güvenliğinden Cambaz Mehmet sorumlu olmuştur. Mustafa Kemal'in Samsun'a yola çıkacağı 16 Mayıs'ta da tüm vatanseverleri Galata Rıhtımına toplayıp güvenliği sağlarlar. O gün Galata rıhtımında seyyar satıcılardan, ayakkabı boyacılarından, polislerden, jandarmalardan ve hamallardan oluşan bir güvenlik duvarı vardır. Bunların hepsi de tepeden tırnağa silahlı ve örgütün adamlarıdır. Ayrıca, seyahat sırasında Mustafa Kemal'in korunmasını sağlamak amacıyla gemiye bir miktar İnebolu'lu gençlerden yerleştirmeyi ihmal etmemiştir.
Mustafa Kemal Paşa, Samsun'a çıktıktan sonra Topkapılı Cambaz Mehmet İstanbul'da faaliyetlerini sürdürür. İngiliz Gizli Servisi'nin en tehlikeli ajanı Papaz Fru'nun güvenini sağlayarak bu teşkil¢tın içine sızar ve çok yararlı istihbarat bilgilerini elde ederek Mustafa Kemal Paşa'ya ulaştırır.
Bir keresinde, işgal orduları komutanı General Harrington'un makam otomobilini çalar. Otomobili İstanbul'dan Akşehir'e kadar sürer ve orada Mareşal Fevzi Çakmak'a teslim eder. Bu otomobil, Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Kemal Paşa'ya verilir, makam aracı olarak kullanılır.
Anadolu'da Büyük Taaruza hazırlanırken silah ihtiyacı had safhaya varmıştır. Osmanlı ordusu dağıtıldıktan sonra el konulan ve cephanenin büyük çoğunluğunun Maçka Kışlasında depolandığı bilgisi alınır. Burası bir İngiliz taburu tarafından korunmaktadır. Kışlanın cephaneliğini boşaltacak emin bir yol aranır. Topkapılı Cambaz Mehmet bu soyma işini kendisi üstlenir. Cambaz Mehmet planına göre emrindeki ve sözünü dinleyen İstanbul'un önemli yankesicileri ve hırsızları ile tünel kazarak Maçka Kışlasını soyacaktır. Plan başarı ile uygulanır. Silahlar sandıklardan boşaltılıp tünel yoluyla dışarı çıkarılırken sandıkların içine de toprak doldurulur. Çalınan silahlar Küçük deniz araçları ile önce Karamürsel'e oradan da iç Anadolu'ya gönderilir.
İngiliz ajanları İstanbul'da cirit atıyorlardı. Bunların içinde en önemlisi Yüzbaşı Bennet idi. Bu İngiliz'in hakkından gelinmesi gerekiyordu. Bu amaçla Cambaz Mehmet Bennet'e suikast düzenler. Suikast sonucu başarılı olamasa da Bennet ağır yaralanır ve İngiltere'ye gönderilmek zorunda bırakılır. Böylece yine de ondan kurtulmuş olurlar.
Bu olaydan sonra İngiliz istihbaratı Topkapılı Cambaz Mehmet'i açığa çıkarır ve hakkında idam kararı ile tutuklama çıkarır. Artık eskisi gibi hizmet edemeyeceğinden dolayı Cambaz Mehmet Ankara'ya kaçar.
Büyük Taarruz sonucu Türkiye Cumhuriyetinin ilanından sonra Mustafa Kemal Paşa, Topkapılı Cambaz Mehmet'e İstanbul mebusluğu teklif eder. Cambaz Mehmet bu teklifi teşekkür ederek reddeder. Kendisinin her zaman hizmete devam edeceğini ama bunu kendi yetenekleri doğrultusunda yapmayı tercih etmek istediğini belirtir. Mustafa Kemal bunu hoşgörü ile karşılar. Ancak geçmişte yaptığı hizmetlerin ve gelecekte yapacağı hizmetlerin karşılığı olarak TBMM 24 Haziran 1923 tarihinde oy birliği ile aldığı kararla 1,500 lira aylık maaş bağlar. Habei getiren Mustafa Kemal Paşa'nın yaveri Nurettin Bey'e hayret dolu gözlerle bakarak; " Ben bir şey yapmadım. Vatanım için, Mustafa Kemal Paşam için üzerime düşen görevi yerine getirmeye çalıştım. Hizmetleri gerçekleştiren arkadaşlarımdır. Ben buna layık değilim. " der. Topkapılı Cambaz Mehmet, bugünkü karşılığı yaklaşık 10 bin liraya denk gelen bu paranın Kızılay'a verilmesini rica eder. TBMM 15 Şubat 1926 tarihli kararıyla Topkapılı Cambaz Mehmet'i beyaz şeritli İstiklal Madalyası ile taltif eder.
Topkapılı Cambaz Mehmet bundan sonraki çalışmalarında askeri rütbelere sahip olup vatansever görünümünde ama hainlik yapanlar ile Padişah'a bağlı görünüp vatana hizmet edenleri liste halinde Mustafa Kemal'e vermiştir.
27 mayıs 1932 tarihinde oturduğu apartmanda çıkan yangında yaralanan Cambaz Mehmet 1 Haziran 1932 tarihinde hastanede vefat eder. Cenazesi Merkezefendi Mezarlığı'na defnedilir.

Sedat Karadayı

k 2020-05-26 18:28:22 anında paylaştı.