Nuri Demirağ
Eymen Durmuş paylaştı.
Mehmet Nuri,Nuri Demirağ, 1886 yılında Sivas'ın Divriği ilçesinde doğmuştur. Babası Mühürzade Ömer Bey, annesi Ayşe Hanım'dır. 1889 yılında, Babası yargıç Ömer bey attan düşerek öldü. Ortaöğrenimini Divriği Rüştiye Mektebi'nde tamamladı. Mezun olduktan sonra aynı okulda öğretmen yardımcısı olarak bir süre görev yaptı. 1903 yılında, 17 yaşındayken, Ziraat Bankası'nın açtığı sınavda başarı göstererek Ziraat Bankası Kangal Şubesi'nde işe girdi. 1904 yılında, Koçgiri Şubesine atandı. 1906-1909 yılları arasında Erzurum vilayetinde kıtlık yaşandığında Nuri Bey,1909'da, depolarda bırakılan buğday ve tahılları kişisel insiyatifini kullanarak halka uygun bedelle sattı. BU yüzden hakkında soruşturma açıldı ve aklandı.1910 yılında,Maliye Bakanlığı'nın açtığı sınavı kazandı.İstanbul Beyoğlu,Taksim kışlası ve Talimhane'nin Fransızlar' verilmesini engelledi. Hasköy Mal Müdürlüğü'ne getirildi. Maliye Mekteb-i Alisi'nde gece derslerine katılarak yüksek öğrenim yaptı. 1918 yılınsa, Maliye'nin Tatavla (kurtuluş) şubesi'ni denetlerken işgalcilerin hakaretine uğradı. Memmurluktan istifa etti. Ticaret ile uğraşmaya başladı. Yabancıların tekelinde olan sigara kağıdı işine girdi. Eminönü'de küçük bir dükkanda ilk Türk sigara kağıdı yapımını başlattı. Ürettiği sigara kağıdına "Türk Zaferi" adını verdi. Nuri Demirağ, bu ilk girişiminden büyük kazanç elde etti. Bir yandan da 1920 yılında, Müdafa-i Hukuk Cemiyeti'nin Maçka Şubesi'nin yöneticisi oldu. Cumhuriyet'in ilanından sonra , Fransızlar üstlendikleri dermir yolu yapımını 1926 yılında bırakınca:tapu dairesinde mühendis olan kardeşi Abdurrahman Naci Bey'i de memurlıktan ayrılarak birlikte bu işin müteahhitliğine başladı. Samsun-Erzurum,Sivas-Erzurum ve Afyon-Dinar hattını 1012 kilometrelik demiryolunu bir yıl gibi kısa sürede tamamladı.Çok dağlık ve kayalık arazide balyozlarla dağları delerek tünel açmak zorunda kalmalarına rağmen işlerini zamanında tamamladılar. Türkiye'nin 10 bin kilometre'lik demiryolu ağının 1250 kilometre'lik bölümünün inşasını gerçekleştirmiştir. Bu nedenle 1934 yılında kendisine Mustafa Kemal ATATÜRK tarafında "Demirağ" soyadı verilmiştir. 1931 yılında, Asya'yı Avrupa'ya bağlayacak Boğaz köprüsü projesini yaptı. Amerika'dan uzmanlar getirtti. 4 yıl süren araştırmaların sonucunda hazırladığı projeyi Salih Bozok aracılığı ile 193 yılında Atatürk'e götürdü. Atatürk çok beğendi.Hükümete gönderdi.Hükümet reddetti. Yıldız Sarayı önündeki yıkık tarihi çeşmeyi yeniden ayağa kaldırdı. Bu geleneğini yıllarca sürdürdü.Toplam 43 çeşme yaptırdı. 1933 yılında,Divriği'ye enerji sağlama planlarınnı yaparken 1966 yılında yapımına başlanan Keban Barajı projesini ilk kez gündeme getirdi.Nuri Demirağ, dedmiryolu inşaatları dedvam ederken bir yandan da çeşitli büyük inşaat projelerine de başladı. Karabük Demir Çelik,İzmit selüloz, Sivas çimento ve Bursa Merinos tesislerini,Eceabat Havalimanı'nı Haliç kenarında İstanbul Hal Binası'nı inşa etti.1933 yılında, Beşiktaş Nuri Demirağ Uçak Atölyesi'nin tmeli atıldı. Divriği'de yapılacak olan fbarika için çalışmala başladı. Öncelikle İstanbul'da atölyesi kurulacaktı. Bu amaçla Çekoslovak bir şşirketle anlaştı. İstanbul'da Barboras Hayrettin Paşa iskelsi'nin yanında atölye binası inşa edildi.Deneme uçuşları yapabilmek için Yeşilköy'deki Elmaspaşa Çiftliği'ni sayın aldı ve üzerinde büyük bir uçuş sahası,hangarlar ve uuçak tamir atölyesi yaptırdı. Uçuş sahası, Avrupa'nın en büyük havalimanı olan Amsterdam Havalimanı büyüklüğünde idi. Bu alan,günümüzde Uluslarası İstanbul Atatürk Havalimanı olarak kullanılmaktadır. Türkiye'nin ilk uçak mühendilerinden "SSelahattin Reşit Alan" üretilecek uçak ve planörlerin planını çizdi. 1936'da ilk tek motorlu uçak üretildi ve Nu.D-36 adı verildi 1938'de Nu.D-38 adlı çift motorlu 6 kişilik yolcu uçağı yapıldı. 1939'da Türkiye'nin ilk yerli paraşüt üretimini gerçekleştirdi. 1938 yılında, Türk Hava Kurumu, 65 planör satın almak için sipariş verdi.65planör kısa sürede teslim edildikten sonra; sipariş edilenn NuD-36 adlı 24 eğitim uçağı tamamlanmış, deneme uçuşları istanbul'da gerçekleşmişti. Türk Hava Kurumu Nuri Demirağ'a verdiği uçak siparişini iptal etti.Sipariş alamayan fabrika 1944 yılında kapandı.1945 yılında siyasete atıldı. Milli Kalkınma Partisini kurdu. Türkiye'nin çok partili yaşma geçişini başlattı. 1946 yılında,seçimlere katıldı. Ancak başarı gösteremedi.1951 yılında, evsiz ve açıkta kalan Neyzen Tevfik'e ev verdi. Amerika ve Kanada'ya gitti. Türk Amerikan Dostluk Derneği'nde bir konuşma yaptı.1952 yılında, Pakistan'da yapılan islam kongresi'ne Türkiye'yi temsilen katıldı.1954 yılında; Demokrat Parti listesinde Sivas millet vekili oldu."Makam ve memuriyet güçlerini kötüye kullanarak kamu düzenini çiğneyen ven genel ahlakı bozanlar hakkında cezai yaptırım" isteyen yasa önerisini meclise sundu.Nuri Demirağ. 1920 yılında doğru Mesude Hanım ile evlendi.Bu evlilikten Galip ve Kayı Alp adlı iki oğlu, Mefkur,Şukufe,Süveyda,Süheyla,Gülbahar ve Turan Melek adlarında altı kızı oldu. Nuri Demirağ,13 Kasım 1957 tarihinde istanbul'da şeker hastalığı nedeni ile 71 yaşında öldü.
Eymen Durmuş 2020-04-07 18:03:36 anında paylaştı.