ORTA ASYA'DAN ANADOLU'YA TÜRK KÜLTÜRÜNDE GEYİK KÜLTÜ
Nilgün DALKESEN' paylaştı. Anadolu halk kültüründeki geyik kültü, Türklerin Orta Asya'dan Anadolu'ya getirdikleri önemli değerlerden biridir.
Bugün Anadolu'da geyiği kutsallaştıran pek çok efsane ve hik¢ye bulunmakta hatta geyik modern edebiyata ve sanata da ilham kaynağı olmaya devam etmektedir.
Geyiğin kültürümüzdeki bu denli önemli olmasında onun antik çağlarda Türk kozmolojisinde Ağaç Ana ile birlikte yaratıcı tanrıça ve soyun ata-anası olarak görülmesi gibi daha pek çok önemli değerler yüklenen bir hayvan olmasının büyük rolü olmuştur.
Orta Asya Türk toplumları zamanla sosyo-kültürel ve siyasal değişimler geçirmesiyle birlikte, geyik eski önemini yitirmiştir. Kurt, at, yırtıcı kuşlar devlet erki ile özdeşleştirilip liderlere yol göstericilik ve yardım ederken, geyiğin kutsallığı ikinci planda kalmış, ancak geyik, toplumun daha alt katmanlarında önemini korumaya devam etmiştir.
Geyiğin tanrılara, kahramanlara, İslamiyet'in kabul edilmesinden sonra evliyalara ve yardıma muhtaç insanlara hizmet ve/veya yardım ettiğine; onları koruyup beslediğine inanılmış ve bu konu ile ilgili pek çok hik¢ye ve efsane anlatılmıştır.
Geyiğin dini hik¢yelerde özellikle evliya kültü içinde yer alması, onun halkın nazarındaki kutsiyetini pekiştirmiştir. Toplumlar sosyo-kültürel yapıları değiştikçe, pek çok inanış ve değerlerini terk ederler. Türk toplumunda da bu tür süreçler yaşamasına rağmen ve geyiğin neslinin tükenmeye yüz tutmasına rağmen onun h¢l¢ kutsal olduğuna inanılması geyiği farklı bir yere koymaktadır.
Nilgün DALKESEN' 2020-05-07 19:09:00 anında paylaştı.