ITRİ

Beş Osmanlı Padişahına tanıklık etmiş, 1000’i aşkın bestesi olduğu halde günümüze ancak 40’ının ulaşmış olduğu bir insan tasviridir Itri. Asıl adı nedir? Itri'nin eserleri nelerdir?
Tam da ‘Türk Musikisinin Dehası’ olarak tanımlayabileceğimizin kanıtıdır, adını yazdırdığı tarih sayfalarında kendisine dair olan bilgilerin noksanlığı…
Doğum ve ölüm tarihi net olarak bilinmeyen Itri’nin doğum yılı 1640, ölüm yılının ise 1712 olduğu sanılmaktadır. İstanbul’da doğmuş ve büyümüştür. Asıl adı Mustafa olup, zaman zaman Buhurizade Mustafa Efendi olarak da bilinir. Itri, şiirlerinde kullandığı mahlasıdır. (*Şair ve yazarların gerçek isimleri yerine kullandıkları takma adları) Buhurizade adının ise kendi lakabımı yoksa, aile adı mı olduğu bilinmemektedir.
Çok iyi bir eğitim aldığı bilinen Itri, hayatı boyunca beş Osmanlı Padişahına tanıklık etmiştir, bunlar arasından en iyi bilindiği dönem ise IV. Mehmet dönemine denk gelmektedir. Besteleri her zaman Padişahların ilgisini çektiği için, sık sık saraya davet edilip bestelerini dinletmiştir. Bestekar olması yanında, yaşadığı dönem içerisindeki diğer ünlü bestekarlar gibi şairdir de. Naatlar, gazeller, beyitler ve şarkılar dışında hece ölçüsüyle türküler de yazmıştır. Itri, belki ünlü bir şair değildir ama günümüze ulaşan şiirlerinde, özellikle güfte seçimlerindeki titizliğe bakarak divan ozanı olduğu rahatça söylenebilir. Ancak şiirlerden oluşan divanı günümüze ulaşmamıştır.
Usta bir şair olma özelliğini de barındıran Itri, asıl başarısını bestecilikte yakalamıştır. Yapmış olduğu eserleriyle musiki sanatının temel taşlarını yerine oturtmuş, Türk müziğinin kurucusu olmuştur. Eserlerindeki sade üslupta, dindar oluşunun ve tasavvuf anlayışının izlerini görmek mümkündür. Itri’nin din dışı yapıtlarının başında gelen Neva Kâr, Klasik Türk müziği niteliklerini en iyi yansıtan, en özlü örneklerinin başında gelmektedir. Makam ve usul geçkileri, ezgilerin zengin ve orijinalliği bu esere bir başyapıt olma özelliğini kazandırmıştır.

ITRİ’DEN NOTLAR:
Itri mahlasını, çiçek ve meyve yetiştirmeye duyduğu ilgi yüzünden kullandığı sanılmaktadır. (Itri kelimesinin ıtır’dan geldiği söylenir.)
Etkisinde kaldığı üstatları Hâfız Post, Derviş Ömer, Nasrullah Vâkıf Halhalî, Kasımpaşalı Koca Osman Efendi gibi dönemin önemli isimleridir.
Neyzen olduğu söylentileri uzun süre cevapsız kalmış, daha sonra arşiv belgelerinden yola çıkılarak bu yalanlanmıştır.
2012 yılında, ölümünün 300. Yıldönümü nedeniyle, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünün (UNESCO) ‘Uluslararası Itri Yılı’ ilan edilmiştir.

ESERLERİ:
Segâh Kurban Bayramı Tekbiri; Segâh Salât-ı Ümmiye; Dilkeşhâveran Gece Salâtı; Mâye Cuma Salâtı; Segâh Mevlevi Ayini; Rast Darb-ı Türkî Naat ve Sofyan Tevşih; Nühüft Durak; Nühüft İlahî; Nühüft Tevşih; Nevâ Kâr; 2 Pençgâh Beste; Hisar Devr-i Kebir Beste ve Aksak Semai; Mâhûr Ağır Aksak Semai; Rehavî Berefşan Beste; Buselik Hafif Beste ve Yürük Semai; Segâh Ağır Semai; Segâh Yürük Semai; Bayatî Çember Beste; Bestenigâr Darb-ı Fetih Beste; Dügâh Hafif Beste; Isfahan Zencir Beste ve Ağır Aksak Semai; Nikriz Muhammes Beste; Râhatu'l Ervah Zencir Beste; Irak Aksak Semai; Rast Aksak Semai; Nühüft Aksak Semai; Acemaşiran Yürük Semai; Rehavî Peşrev; Nühüft Peşrev ve Saz Semaisi.

Eski Kafa 2019-11-27 00:13:04 anında paylaştı.