Bir süreden beri Osmanlı İmparatorluğunda padişahların yaptıklarını yargılayıp Türk olmadıkları üzerine sohbetler yapıldı. Üstelik bunlar tartışılırken sanki diğer Türk devletleri her şeyi kusursuz yapmışlar gibi anlatılıyordu. Elbette ki durum böyle değildi.
Benim hep anlatmak istediğim şey; Orta Çağ öncesi ve sonrasında milliyetçilik kavramı yoktu ve tek amaç kendi iktidarlarını güçlü kılmak için diğer devletlere karşı savaş veriyor olmalarıydı.
Bazı arkadaşların dedikleri gibi Türk kadınlarla yapılan evlilikler devletin daha uzun yaşamı ve daha güçlü olmasını sağlamıyordu. Üstelik devşirme usulü olarak çalıştırılan devlet yöneticilerinin de devlete zararı olduğu konusunda şüpheler var. Çünkü devletin çöküşünü hazırlayan Arap İslamı, Hristiyan devşirmelerden değil bilakis İstanbul'da misafir edilen Arap soylulardan dolayı devletin içlerine yerleşmişti.
Şöyle sıradan bir inceleyecek olursak;
Göktürk Kağanlığı:
552 yılında Bumin Kağan tarafından kuruldu. Toplam 192 yıl hüküm sürdü. 744 yılında Göktürk kağanlığı, taht kavgaları sebebiyle oluşan iç karışıklıkların sonucunda Uygur Devleti tarafından yıkıldı.
Avar Kağanlığı:
562 yılında Bayan Kağan tarafından kuruldu. Toplam 261 yıl hüküm sürdü. 823 yılında, Avrupa'da hüküm süren Avar Kağanlığı, Frank Kralı Şarlken ile yapılan savaşta yenilmesi, Komşu Hristiyan devletlerle olan ilişkisi sebebiyle kendilerinin de Hristiyanlığı tercih etmeleri sonucu Slav halkların içinde asimile olarak kaybolmuşlardır. Bulgarlar da aynı yöntemle yok olmuşlardır.
Hazar Kağanlığı:
740 yılında Hazar kağan tarafından kuruldu. Toplam 345 yıl hüküm sürdüler. Bizans imparatorluğuna kız vererek akraba olmalarına rağmen, Peçenek Türklerinin saldırıları ile zayıflayan Hazarlar, 1085 yılında Bizans'ın ve başı boş Türk boylarının yardımları sonucu Rus Knezliği tarafından yıkılmıştır.
Uygur Kağanlığı:
740 yılında Kutluk Bilge Kül Kağan tarafından kuruldu. 100 yıl hüküm sürdüler. 840 yılında Zayıfladıkları bir anda Kırgızlar tarafından yıkıldı.
Karahanlılar:
840 yılında Bilge Kül Kadir Han tarafından kuruldu. 372 yıl hüküm sürdüler. Bir ara Cengiz Han tarafından büyük darbe almış olsalar da 1212 yılında Türk devletleri olan Harzemşahlar ve Karahitaylar tarafından yıkıldılar.
Gazneliler:
963 tarihinde Alp Tegin ve damadı Sebüt Tigin tarafından kuruldu. 223 yıl hüküm sürdüler. 1186 tarihinde Selçuklular tarafından yıkıldılar.
Büyük Selçuklu İmparatorluğu:
1037 tarihinde Selçuk Bey tarafından kuruldu. 116 yıl hüküm sürdü. 1153 tarihinde Şehzadelerin ve Atabeylerin taht kavgalarının oluşturduğu karışıklık, Haçlı Seferlerinin olumsuz etkileri ve Göçmen Oğuz Boylarının saldırmaları ile yıkıldı.
Harezmşahlar:
1128 yılında Kutbettin Muhammed Harezmşah tarafından kuruldu. 102 yıl hüküm sürdü. 1230 yılında Anadolu Selçukluları tarafından yıkıldı.
Anadolu Selçukluları:
1150 yılında Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından kuruldu. 158 yıl hüküm sürdü. 1308 tarihinde Moğollar tarafından yıkıldı.
Memlükler:
1250 yılında İzzüddin Albek tarafından kuruldu. 267 yıl hüküm sürdü. Önce Çerkezler tarafından 1382 de idareye el konuldu daha sonra 1517 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından yıkıldı.
Altınorda Hanlığı:
1242 yılında Batu Han tarafından kuruldu. 260 yıl hüküm sürdü. Rus Knezleri ile süren çarpışmalardan zarar gördü ve 1502 yılında Kırım Hanlığı tarafından yıkıldı.
Büyük Timur İmparatorluğu:
1370 tarihinde Timur tarafından kuruldu. 137 yıl hüküm sürdü. 1507 yılında Özbekler tarafından yıkıldı.
Safevi Devleti:
1501 yılında Ak Koyunlu Uzun Hasan'ın torunu Şah İsmail tarafından kuruldu. 235 yıl hüküm sürdü. 1736 yılında Peştunlar tarafından saldırılarla zayıfladı ve Afganlılar tarafından yıkıldı.
Babür İmparatorluğu:
1504 yılında Babür Şah tarafından kuruldu. 354 yıl hüküm sürdü. 1858 yılında, uzun süreden beri İngilizlerin hakimiyetinde iken, devleti lağvetmesi sonucu yıkıldı.
Osmanlı İmparatorluğu:
1299 yılında Osman Gazi tarafından kuruldu. 621 yıl hüküm sürdü. 1920 yılında Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması ile ortadan kalktı.
Gördüğünüz üzere yukarıda dünyada söz sahibi olmuş Türk devletleri hakkında kuruluş ve yıkılış bilgileri vardır. Bu bilgileri vermemizdeki asıl amaç, eldeki verilerden sonuç çıkarmaktır.
Devletlerin hüküm sürdükleri sürelere bakılacak olursak; Osmanlı İmparatorluğu diğer devletlere misli ile fark atmaktadır.
Sizce bunun nedeni ne olabilir?

Sedat Karadayı